Aşkın sözlüğü olur mu? Neden olmasın? Olur elbet. Aşk ki yaratılışın temeli. Her şey onunla başlar, onunla biter. Aşk, yaşamın nüvesi özü. Aşk olmadan hayatın tadı tuzu olmaz. Aşk olmazsa meşk olmaz. Öyleyse “Aşk olsun!” diyerek başlayalım dostlar.
Aşk Sözlüğü’nü Prof.Dr. Halil Ersoylu hazırlamış. Sevenin, sevilenin ve sevginin sözlüğü: Aşk Sözlüğü. Ne güzel bir isimlendirme. Halil Ersoylu Hoca çok emek vermiş. Tam tamına 89 kaynaktan yararlanmış. Aşk’la yolu kesişen, bir yerlerde buluşan, aşkla ilgili deyimleri,demeleri, ata sözlerini…teker teker ele alıp incelemiş. Açıklamalarında deyimler, ata sözleri ve elbette şiirlere yer vermiş. Ne güzel etmiş.
Aşk Sözlüğü’nü Boğaziçi Yayınları kitaplaştırmış. Kitabın yayın tarihi Temmuz 2018. Geniş kapsamlı bir kitap Aşk Sözlüğü. Tam tamına 715 sayfa. Geçen yıl bu kitabı Gazi Altun hediye etti bana. Kendisini Boğaziçi Yayınları’nda ziyaret ettim. Kitap yeni çıkmıştı baskıdan. Daha mürekkebi kurumamıştı. Kitaptan güzel hediye mi olur? Hele benim gibi ehli dilden olana. Gönül dilinden anlama uğraşısıyla hemhal olana… Gazi kardeşime bu güzel armağanı için teşekkür ederim.
Ansiklopedik bir sözlük Aşk Sözlüğü. “Aşk” kelimesine baktım. Bir uzun hece… Aynı Koca Yunus’un dediği gibi:
“Dört kitabın dördünü
Okudum tahsil ettim
Aşka gelicek gördüm
Bir uzun hece imiş”
Öyle bir hece ki aşk, aşığa “Ah minel aşk!” deyip ah çektirecek derecede çetin mi çetin…
“Dört kitabı şerh iden bulmadı ışka çare
Ne beyler, ne sultanlar, ne müderris, ne kadı”
Dört kitap bilindiği üzere Zebur, Tevrat, İncil,Kur’an. Şair “Dört kitabı okuyup inceleyen beyler, sultanlar, müderrisler ve kadılar aşka çare bulamadılar.” diyor.
Aşk derdiyle başı hoş olan Fuzuli şöyle sesleniyor derdine derman arayan tabibe:
“Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabip
Kılma derman çün helakim zehr-i dermanındadır.”
Günümüz Türkçesiyle söylersek: “ Aşk derdiyle bir sorunum yok. Benim derdime derman arama. Çünkü senin vereceğin ilaç bana derman olmaz. Zehir olur. Beni helak eder.””
Hicran mektebinde aşk kitabını okuyan bir muhterem feleğe kahreder. Der ki:
“Bir yandan içirdin gam şarabını
Bir yandan sorarsın ver hesabını
Hicran mektebinde aşk kitabını
Bana nokta nokta okuttun felek”
Aşk sözcüğüyle başlayan 39 kelime ve kelime grubu gördüm kitapta. Gönül’le bağlantılı 145 kelime ve kelime grubu sıralanmış. Bunlardan gönül akıtmak, gönül indirmek, gönlü kocamamak,gönül belası deyimleri dikkatimi çekti. Gönül mülkün boran olsun kar olsun, gönül ocağında narda kalasın ilenmeleri düşündürdü.
Dil kelimesi gönül anlamında kullanılır. Farsça’dan girmiş dilimize. Dil 265 bağlantılı madde başlığıyla verilmiş. Göz’e 405, feleğe 44 ilgili kelime ve kelime grubu yoldaşlık etmiş. Allah ise 532 bağlantılı sözcük öbeğiyle kitapta yer almış.
Her şey iyi güzel de hocanın çok uzun cümleler kurmasını yadırgadım. Mesela ön söz’ün ilk cümlesi tam 15 satır. Çok uzun bir cümle. Kitabın arka sayfasındaki açıklamalar üç paragraf. Her paragraf bir cümle. Halil Hoca keşke cümleleri birazcık kısa kursaydı.
Prof. Dr. Halil Ersoylu kitabını eşi Esin Ayşe Ersoylu’ya “Yitmez ve bitmez sevgilerimle” notunu düşerek ithaf etmiş.
Böyle bir kitabı bizlerle buluşturan Prof.Dr.Halil Ersoylu’ya , Gazi Altun’a ve Boğaziçi Yayınları çalışanlarına teşekkür ediyorum.
