Sizin memleketin nesi meşhur? Bu soruyla karşılaşmayan yoktur sanırım…

Kahramanmaraşlıyım! Dediğiniz vakit karşınızdaki birçok kişi sizden önce saymaya başlar yöresel ürünlerimizi. Dondurmadan başlayarak…
TDK’ya göre Yöresel, belli bir yöreye özgü, yerel, mahalli, lokal demek.
Ancak ne var ki, -bu tanım kenarda kalmış olacak ki- başka iller bizim olan ürünlerimize sahip çıkmaya niyetlenmektedir. Oysa –tescil edilmiş ve coğrafi işaret almış ürünlerden başlayarak- bizim olan ürünler; Maraş dondurması, Maraş eşki ahıdı, Maraş parmak peynir, Maraş fıstık ezmesi, Maraş oyma ceviz sandık, Maraş pul biberi, Maraş çöreği, Maraş eli böğründe vs. bizimdir ve bizde kalmalıdır!
Tıpkı baklavasıyla, mantısıyla, gülü ile, kebabı ile ünlenmiş iller gibi…
Her şehir sahip olduğu kendine has kimliği aracılığıyla diğer şehirlerden ayrılır. Şehir kimliğini oluşturan unsurların etkin tanıtım ve pazarlama ile ön plana çıkarılması ve geniş kitlelerce bilinilir hale getirilmesi üzerinde önemle durulması gereken hususlardandır.
Bu noktada şehirlerin kimliklerinin önemli bir parçasını oluşturan ve diğer şehirlerden farklılaşmasını ifade eden coğrafi işaret tescilli ürünlerin her geçen gün önemi artmaktadır. Coğrafi işaretli ürünler yöreye, bölgeye hatta ülkeye ait bir değerin korunması, tanıtılması ve yaşatılması adına hassasiyetle ele alınması gereken bir konudur.
Coğrafi işaret, ürünlerin belli alandan geldiğini tanımlayan ve ürünün kalitesini, karakteristik özelliklerinin belirli coğrafi bölgeden kaynaklandığını işaret eden bir haktır. Coğrafi işaretli ürünler fikri mülkiyet hukuku kuralları kapsamında değerlendirildiğinden oluştuğu/üretildiği bölgeden bağımsız değerlendirilemiyor. 
Peki, coğrafi işaret nedir? Coğrafi işaret, bir ürünün kendine özgü tüm özellikleri ile belirli bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş olduğunu gösteren işaret olarak tanımlanıyor. Coğrafi işaret tescil belgesi de ürünün karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite belgesidir. Bu anlamda gıda, tarım, el sanatları, sanayi ürünleri coğrafi işaret tesciline konu olabiliyor. Coğrafi işaretli ürünler, yöreye ekonomik, kültür, turizm gibi birçok alanda katkı sağlamaktadır.  
Coğrafi işaretli ürünlerin başlangıç zamanları 13.yüzyıla kadar ulaşmakla birlikte tescil noktasında en gelişmiş ülkelerin başında Fransa ve İtalya bulunuyor.
Bugün küreselleşen dünyada coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanır.
Ürünün ait olduğu topraklara has yanlarını kayıt altına aldığı gibi taklit edilerek özgün halini yitirmesi engellenir.
Coğrafi işaretler, yazılı bir metin halinde olduğundan ürüne değerini veren geleneksel bilginin, dolayısıyla kültürümüzü oluşturan değerlerin gelecek kuşaklara bozulmadan aktarımı sağlanır. Bunu kısaca açıklamak gerekirse; geçmişten bu güne gelin çeyizi geleneği önemli yere sahiptir. Gelinin baba evinden getirdiği çeyiz göçebe kültüründe bohça ile taşınmıştır. Daha sonraları yerleşik hayata geçişle birlikte bohçalar yerini çeyiz sandıklarına bırakmış ve evlerimizin önemli bir görsel eşyası haline gelmiştir. Çeyiz sandıkları pek çok yerde yapılmakla birlikte Kahramanmaraş oyma çeyiz sandığı ince el işçiliği ve malzemesi ile diğer yörelerden farklılaşmıştır. Maraşlı gelinlerin çeyiz sandığı ceviz ağacından yapılır ve Maraşlı ustaların elinde ince ince dokunur, hayat bulur.  Bu duruma örnek olarak, Maraş Rahlesi, Maraş Camekanı, Maraş Burma Bileziği ve Maraş Hartlap Bıçağı gibi coğrafi işaret tescilli ürünler de verilebilir.
Günümüzde bir toplumun yiyecek ve içeceğe dair tüm kültürel mirasını ifade eden gastronomi, turizm rotalarının oluşturulmasına yön vermektedir. Coğrafi işaretler, turizme katkısının yanı sıra marka şehirlerin oluşmasında da önemli role sahiptir.
Coğrafi işaret, mahreç işaret ve menşe adı olmak üzere ikiye ayrılır.
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibarıyla belirli bir coğrafi alan ile özdeşleşmiş olan, aynı zamanda üretim, işleme ya da diğer işlemelerinden en az birinin belirleniş coğrafi alan içerisinde gerçekleşmesi gereken ürünlerin konu olduğu coğrafi işaretlere “mahreç işareti” denilmektedir. Hammaddesi veya üretim, işleme aşamalarından biri yörede gerçekleşen bir ürün mahreç işareti olarak tescil edildiğinde diğer üretim ve işleme süreçleri kaynaklandığı yöre dışında da gerçekleştirilebiliyor. Örnek olarak, Maraş paçası, Maraş dondurması, Maraş tarhanası, Maraş çöreği gibi… Bu ürünlerin tescil belgesindeki tarife uygun olarak Kahramanmaraş dışında da üretilebilir, fakat bu durum Kahramanmaraş’a ait olan bu ürünlerin sahiplenilebileceği anlamına gelmez!
İkinci olarak, bir ürünün, tüm veya esas nitelikleri belirli bir coğrafi alan ait doğal ve beşeri unsurlardan kaynaklanıyorsa bu durumdaki coğrafi işaretlere “menşe adı” denilmektedir. Ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümünün belirlenen coğrafi alanın sınırları içinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.  Buna paralel menşe adı olarak tescil edilen coğrafi işaretlerin kaynaklandıkları yöre ile bağı kuvvetlidir. Tıpkı Kahramanmaraş Biberi gibi…
Ayrıca coğrafi işaretli ürünlerin sınırları isminde yer alan bölgenin/yörenin dışına çıkabilir. Tescil belgesinde belirtilen sınırlar içerisine giren alanlarda da bu ürünler üretilebilmektedir. Örneğin, Malatya kayısısının Elbistan ilçesinde, üretilebileceği tescil belgelerinde belirtilmiştir. Fakat buna kalkıp Elbistan kayısısı denilemiyor.
Benzer şekilde Maraş Biberi’nin tescil belgesinde çevre illerden oluşan coğrafyaya yayıldığı belirtilmiştir.  Lakin bu illerin hangisinde üretilirse üretilsin ismi Maraş Biberi’dir.
Özetle, Kahramanmaraş’ın olan, Kahramanmaraş’ındır. 
Kahramanmaraş coğrafyası, iklimi, yöresel ürünleri, zengin mutfağı ve çeşitli tarımsal ürünleri ile coğrafi işaret bakımından oldukça zengin bir potansiyele sahiptir. Bu potansiyel şehrin kalkınması ve ekonomisi,  dolayısıyla ülke ekonomisi için büyük bir katma değer demektir. Bu nedenle sahip çıkılması çok önemlidir. 
Bu güne kadar coğrafi işaret alan ürünlerimiz arasında yukarıda verdiğimiz örneklerin yanı sıra Andırın Tirşiği, Maraş Eşkili Çorbası, Kahramanmaraş Yemenisi, Maraş File Nakışı, Maraş İşi/Sim Sırma, Afşin Koçovası Sarımsağı, Ravanda Şerbeti, Maraş Gülü Motifi de bulunmaktadır. Ayrıca Maraş Tarhanası için Avrupa Birliğine yapılan coğrafi işaret başvurularının inceleme süreçleri de tamamlanarak yayımlanmıştır. Bir diğer ürünümüz Çağlayancerit cevizi ise AB’de coğrafi işaret belgesiyle tescillenen 11’inci ürün olarak kayıtlara geçmiştir.
Son olarak kendi kimliğini ön plana çıkarmak için bir başka ilin yıllardır yaptığı, ürettiği ürünlere sahip çıkmaya niyetlenmesine kültür hırsızlığı demek yanlış olmaz…
Sağlıkla kalın.