Yaşamın kaynağı güneş, sadece tabiatın değil biz insanoğlunun sağlığı için de çok önemlidir. Özellikle de kemik gelişimi için çok değerli olan kalsiyum ve fosfor gibi minerallerin emilimini kolaylaştıran D vitamininin en güçlü kaynağıdır. Bu kaynaktan mahrum kalmak ise bazı sağlık sorunlarına davetiye çıkarabilir. Daha çok çocukları etkileyen raşitizmde olduğu gibi… Avrasya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Ali Talay, raşitizm hakkında bilinmesi gerekenleri anlatıyor.
Raşitizm nedir?
Fosfor, kalsiyum gibi kemiklerin gelişiminde belirleyici rol üstlenen minerallerin kemiklerde yeterince bulunmaması sebebiyle ortaya çıkan raşitizm, çocuklarda görülen bir hastalıktır. Raşitizm, kemik doku olmak üzere birçok sistemi ilgilendiren bir hastalıktır.
Raşitizm daha çok D vitamini ile ilgilidir. Çünkü D vitamini, gıdalarla alınan ve kemik sağlığı için çok önemli olan kalsiyum ve potasyum gibi minerallerin bağırsaktan emilmesini sağlar. Ancak D vitamininin yeterli gelmediği durumlarda kemiklerde fosfor ve kalsiyum seviyeleri azalmaya başlar. Bu durum çocukluk döneminde ortaya çıktığında ise gelişimin çok hızlı olduğu çocuklarda raşitizmin meydana gelmesine neden olur.
Raşitizm neden olur?
Raşitizmin ortaya çıkmasında birçok faktör söz konusudur. Ancak en büyük sebep D vitamini eksikliğidir. Yukarıda da belirtildiği üzere vücutta yeteri kadar D vitamini yoksa veya vücut D vitaminini doğru kullanamıyorsa raşitizm oluşabilir. Eğer çocukların dışarıda daha az vakit geçirmesi, dışarıdayken güneşin vücut tarafından emilimini azaltan güneş koruyucuların sürülmesi D vitamini sentezini azaltır. Bu durumda raşitizm meydana gelebilir. Raşitizm aynı zamanda D vitamini yönünden zengin olan besinlerin az tüketilmesiyle de ilgilidir. Balık yağı, yumurta sarısı, somon ve uskumru gibi yağlı balıklar D vitamini içerir. Bazı çocuklar vücutlarının D vitamini emilimini etkileyen hastalıklara sahip olabilirler. Bunlar; böbrek sorunları, kistik fibroz, çölyak hastalığı, enflamatuar bağırsak hastalığıdır.
Raşitizm belirtileri nelerdir?
Motor becerilerinde gecikme,
Büyümede gecikme,
Diş yapısında bozukluklar,
Kas güçsüzlüğü,
Omurgada ağrı,
Pelvis ve bacaklarda ağrı,
Kafatasının gövdeye göre büyük olması,
Bacakların çarpık ve eğri olması,
Göğüs kemiğinin çıkıntılı olması,
El ve ayak bileklerinde kalınlaşma
Uyku bozuklukları
D vitamini düşüklüğünde ( eksikliğinde ) bebeklerde uyku bozukluğu sık olur.
Raşitizm risk faktörleri nelerdir?
Koyu ten,
Erken doğum,
Sadece anne sütü alan bebekler,
Hamilelik süresince annede görülen D vitamini eksikliği,
Bazı ilaçlar ( Epilepsi, HIV)
Raşitizm nasıl teşhis edilir?
Raşitizm teşhisi koyabilmek için doktorun fiziki muayenesi çok önemlidir. Kemiklerdeki hassasiyet ve ağrılara bakarak kontrol etmeleri gerekir. Kesin tanı içinse;
Kemik deformasyonlarını kontrol etmek için kemik röntgenleri,
Kandaki kalsiyum ve fosfat seviyelerini ölçmek için kan testleri,
Bazı durumlarda kemik biyopsisi istenebilir.
Raşitizm nasıl tedavi edilir?
Raşitizm tedavisinin temeli, D vitamini ve kalsiyum takviyeleri üzerine kuruludur. Bunun için doktor, eksikliği giderip D vitamini depolarını doldurmaya yetecek kadar D vitamini takviyesi verir. Üç haftada kan kalsiyum ve fosfor düzeyleri normale döner; böylece alkalen fosfataz düzeyi normalleşmeye başlar. Röntgen belirtileri açısından, kemikler çok çabuk yeniden mineral tutar. Çocuk doktorunuz, çocuğunuzun tedavisini belirli aralıklarla istenen röntgen ve kan testleri ile takip eder. Eğer çocukta fosfor alımını engelleyen kalıtsal bir hastalık varsa buna göre ilaçlar reçete edilir. Eğer ki, çocuktaki kemik deformasyonu çok fazla ise bu durumda cerrahi yollara başvurulur.
