Bellibir görüş ve anlayışı ifade eden sisteme akım denir.
Edebiyat akımlarının oluşmasında o dönemdeki:
Toplumsal olaylar
Siyasi olaylar
Bilimsel gelişmeler
Felsefi anlayışlar ve sanatçıların istekleri gibidurumlar etkili olmuştur.
Her edebiyat akımı bir öncekine tepki olarak doğar veyabir öncekinin devamı niteliğindedir. Bu akımların doğmasına zemin hazırlayanlarise “HÜMANİZM” ve “RÖNESANS” dır.
HÜMANİZM (İNSAN SEVGİSİ)
İnsana değer verir.
Kilise ve devlet baskısına dayalı Ortaçağ zihniyetinekarşı hür düşünceyi savunmak.
Hümanizmin oluşmasında Yunan ve Latin edebiyatına duyulanhayranlık etkilidir.
XV. yüzyılda “Altın Devrini” yaşamıştır.
Yeni ve büyük uygarlıkların ancak eski uygarlık temelleriüzerinde yükselebileceğine inanırlar.
Temsilciler: “DANTE, BOCACİO, EPİKÜR, ZENON, PERİKLES VEPETRARCA” dır.
RÖNESANS (YENİDEN DOĞUŞ veya AYDINLANMA ÇAĞI)
İtalya’da doğmuş ve oradan Avrupa’ya yayılmıştır.
Özgürlük düşüncesini geliştirirler.
Doğaya ve insana dönüş demektir.
Hem Hümanizmi hem de XVI. yüzyılda BİLİM ve AKILCILIĞIbenimsemişlerdir.
Temsilciler: “MONTAİGNE, BACON, CERVANTES ve SHAKESPEARE”dir.
Başlıca sanat akımları şunlardır:
KLASİSİZM (KURALCILIK)
ROMANTİZM (COŞUMCULUK)
REALİZM (GERÇEKÇİLİK)
NATURALİZM (DOĞALCILIK)
PARNASİZM (ŞİİRDE GERÇEKLİK)
SEMBOLİZM (SİMGECİLİK)
EMPRESYONİZM (İZLENİMCİLİK)
EKSPRESYONİZM (ANLATIMCILIK)
KÜBİZM (ŞEKİLCİLİK)
FÜTÜRİZM (GELECEKÇİLİK)
DADAİZM (KURALSIZLIK)
SÜRREALİZM (GERÇEKÜSTÜCÜLÜK)
EGZİSTANSİYALİZM (VAROLUŞCULUK)
1.KLASİSİZM
XVI. yüzyılın sonunda ve XVII. yüzyılın başındaFRANSA’da, ortaya çıkar.
Akıl, sağduyu ve Tabiat gibi üç temel ilkesi vardır.
“Sanat için sanat” anlayışı vardır.
Daha çok şiir ve Tiyatro alanında etkisini gösterir.
Eski Yunan ve Latin Edebiyatı örnek alınır.
Konularını “MİTOLOJİ” ve ”TARİH” den alır. Dindışıkonulara ilgi duyar.
Önemli olan KONU değil; ANLATIM’dır.
Özünde KURALLARA SIKI BAĞLILIK ve MÜKEMMELİYETÇİLİKyatar.
Süslü ve Sanatlı bir dil kullanılır.
Kahramanlar soylu tabakadan seçilir ve Kahramanların içdünyalarına önem verilir.
Tiyatroda üç birlik kuralına uyulur: “OLAY, ZAMAN ve YER”
Sanatçı eserinde kendi gizler.
Temsilciler: BOİLEAU, MOLİERE, LA FONTAİNE, CORNEİLLE,RACİNE LA BRUYERE, LA FAYETTE veBOSSUET; ŞİNASİ ve A.VEFİK PAŞA
2.ROMANTİZM
FRANSA’da 1830 yılında “KLASİSİZMİN” katı kuralcılığınatepki olarak çıkmıştır.
Klasik edebiyatın kural ve şekilleri bırakılır.
Konularını “HRİSTİYANLIK, MİLLİ TARİH ve GÜNLÜK YAŞAM”dan alınır.
“Sanat toplum içindir” görüşü benimsenir.
DUYGU ve HAYAL en önemli unsurdur. Kahramanlar hertabakadan seçilir.
Sanatçılar eserlerinde kişiliklerini gizlemezler. GÖZLEMve TASVİR önemlidir.
Eserlerde iyi-kötü ve doğru-yanlış gibi karşıtlıklardanyararlanılır.
Tiyatroda üç birlik kuralı terk edilir. Böylece DRAMgelişir.
Temsilciler: j.j.ROUSSEAU, VİCTOR HUGO, GOETHE, SCHİLLER,LA MARTİNE, W.SHAKESPEARE, GEORGE SAND; N.KEMAL, A.H.TARHAN, A.M.E STAEL,CHATEAUBRİAND, DUMUSPERE PUŞKİN
