BBC editörü Katarina Zimmer, evinde sirkeyi temizlik ürünü olarak denediğinde, yalnızca etkili olmakla kalmayıp aynı zamanda sürdürülebilir bir alternatif olduğunu keşfetti. Ancak uzmanlar, sirkenin her durumda sihirli bir çözüm olmadığını da belirtiyor.
Zimmer, Berlin’deki yeni evinde tuvaletindeki inatçı kireçle baş edebilmek için internette araştırma yaparken sirke önerisini gördü. Konsantre sirke kullanarak kısa sürede beklediği sonuca ulaşan Zimmer, bu deneyimden sonra mutfak lavabosundan cam su ısıtıcısındaki kirece kadar birçok alanda sirkeyi tercih etmeye başladı. Ancak aklındaki soru şu: Sirke gerçekten temizlikte mucizevi bir ürün mü, yoksa sadece bir efsane mi?
KİREÇ İÇİN EVET, MİKROPLAR İÇİN SINIRLI
Kimya mühendisi Prof. Eric Beckman, sirkenin en güçlü olduğu alanın kireç ve pas çözücüsü olarak kullanımı olduğunu belirtiyor. Asidik yapısı sayesinde kireçle hızlı bir şekilde başa çıkabiliyor. Almanya’dan mikrobiyolog Dirk Bockmühl ise benzer bir etki için limon suyunun daha hoş kokulu bir alternatif sunduğunu söylüyor.
Ancak sirke her durumda işe yaramıyor. Özellikle yağlı kalıntılar için sabun, pişirme sonrası oluşan inatçı kirler içinse karbonat daha etkili olabiliyor. Ayrıca, sirke ve karbonat karışımının popülerliğine de dikkat çeken Beckman, “Asit ve baz birbirini nötralize eder. Bu karışımdan pek bir fayda sağlanamaz,” diyor.
SİRKE MİKROPLARI GERÇEKTEN ÖLDÜRÜYOR MU?
2020 yılında yaptığı araştırmalarda Bockmühl, saf sirkenin (%5 asetik asit içeren) bazı bakteriler, küfler ve zayıflatılmış virüsler üzerinde etkili olduğunu belirlemişti. Ancak bu etkinin sağlanabilmesi için sirkenin seyreltilmeden, yoğun bir şekilde kullanılması gerekiyor. "Temizlik suyuna birkaç damla eklemek, mikroplara karşı yeterli olmaz," diyor Bockmühl.
Ayrıca bazı dirençli mikroplar, örneğin MRSA bakterileri ve norovirüsler sirkeye karşı dayanıklı olabiliyor. Bu nedenle sirke, geniş çaplı dezenfektanların yerini tutmuyor.
DOĞRU KULLANIMIN ÖNEMİ
Sirke doğal bir ürün olabilir, ancak her yüzey için uygun değil. Uzmanlar, sirkenin taş yüzeylerde, pirinç, bronz ve bakır gibi metallerde hasara yol açabileceğini belirtiyor. Ayrıca bulaşık makinelerindeki lastik contalarına zarar verebilir. Ancak cam, seramik ve paslanmaz çelik yüzeylerde güvenle kullanılabilir.
SOLUDUĞUMUZ HAVA İÇİN DAHA AZ ZARARLI
York Üniversitesi'nden iç mekan hava kimyası uzmanı Prof. Nicola Carslaw, sirkenin önemli bir avantajının, uçucu zararlı kimyasallar (VOC) içermemesi olduğunu söylüyor. Özellikle sprey formda kullanılan temizlik ürünleri, havada zararlı kimyasalların daha fazla yayılmasına sebep olabilirken, sirke genellikle bezle uygulandığı için solunum yollarına daha az zarar veriyor.
ÇEVRE DOSTU MU?
Doğal fermantasyonla üretilen sirke, yenilenebilir kaynaklardan elde ediliyorsa çevreye oldukça az zarar veren bir üründür. Beckman, “Sirkenin gücü sadeliğinde,” diyor ve ekliyor: “Endüstriyel temizlik ürünlerinde onlarca kimyasal kullanılırken, sirke yalnızca birkaç maddeden oluşur ve doğada kolayca çözünür.”
Ancak petrokimyasallardan üretilen sentetik sirkeler için aynı şey geçerli değildir. Bu yüzden gıda ürünü olarak satılan doğal sirkelerin tercih edilmesi önerilir.
SONUÇ: DOĞRU KULLANILDIĞINDA DEĞERLİ BİR ALTERNATİF
Katarina Zimmer, sirkeyi mikroplara karşı değil, kireç, pas ve günlük temizlikte kullanmaya devam ediyor. Kokusu onu rahatsız etmiyor, sürdürülebilir, ekonomik ve sağlıklı bir alternatif olduğunu bilmek ise onu rahatlatıyor. “Sirke bir mucize değil, ama temizlikte güçlü bir yardımcı. Özellikle ne için ve nasıl kullanılacağını bilirseniz.”
Kaynak: BBC
