Özel ve Önemli Günler
12 Aralık tarihi toplumlar ve kültürler için farklı anlamlar taşır.
- Yerli Malı Haftası (12-18 Aralık)
- Kenya - "Bağımsızlık Günü", (1963'te Birleşik Krallık'tan)
Önemli Olaylar
12 Aralık tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 12 Aralıkta Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.
- 627 - Ninova Muharebesi: Bizans İmparatoru Herakleios'un ordusu, Sasani İmparatoru II. Hüsrev'in güçlerini yendi.
- 1870 - Güney Karolinalı Joseph H. Rainey, Amerika Birleşik Devletleri kongresine seçilen ilk siyahi oldu.
- 1900 - Norveçli Johann Waaler, "Kağıt tutacağı"nın (ataş) patentini aldı.
- 1901 - İtalyan mucit Guglielmo Marconi, telsiz-telgraf sistemini geliştirdi ve Birleşik Krallık'tan Atlantik aşırı ilk mesajını gönderdi.
- 1911 - Hindistan'ın Başkenti, Kalküta yerine Delhi oldu.
- 1913 - 1911 yılında Louvre Müzesi'nden çalınıp kaybolan Mona Lisa tablosu, Floransa'da bulundu.
- 1923 - TBMM, 15 Mayıs 1919 ile 1 Kasım 1923 arasında üstün hizmet gösterenlere İstiklal Madalyası verilmesini kararlaştırdı.
- 1925 - İran'da Rıza Han Pehlevi, Kaçar Hanedanı’na son verdi.
- 1929 - Başbakan İsmet Paşa, "Başlıca hedefimiz millî paramızı kıymetlendirerek altına bağlamaktır" dedi.
- 1940 - Salvador gemisi Silivri önlerinde battı. Bulgaristan'dan Filistin'e gittiği açıklanan gemideki 352 musevi yolcunun 230'u boğularak öldü.
- 1941 - II. Dünya Savaşı: Birleşik Krallık Bulgaristan'a; Macaristan ve Romanya ABD'ye; Hindistan da Japonya'ya savaş ilan etti.
- 1948 - Süleyman Demirel, Nazmiye Şener ile evlendi.
- 1949 - TBMM, Türkiye'nin Avrupa Konseyine katılmasını onayladı.
- 1956 - Japonya, Birleşmiş Milletler'e üye oldu.
- 1957 - Türkiye, BM’yi uyardı: "Yunanistan tezi kabul edilirse Kıbrıs'ta iç savaş çıkabilir."
- 1962 - Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar beraat etti. Aybar millî menfaatlere aykırı hareket ettiği iddiasıyla yargılanıyordu.
- 1963 - Kenya, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
- 1968 - Silahlı Kuvvetler içinde oluşturulduğu ileri sürülen Millî Devrim Ordusu adlı gizli bir örgütle ilişkileri olduğu iddiasıyla, 5 Tabii Senatörün (Sezai Okan, Şükran Özkaya, Mucip Ataklı, Ekrem Acuner ve Suphi Karaman) dokunulmazlıkları kaldırıldı.
- 1978 - İstanbul'da işçi Abdülaziz Kılıç, paralarını gasbetmek amacıyla işçi Nusret Ateş'i başına keserle vurarak öldürdü, üç işçiyi yaraladı. 12 Eylül döneminde idam edildi.
- 1979 - Rodezya'nın adı Zimbabve olarak değişti.
- 1979 - Güney Kore'de askeri darbe meydana geldi.
- 1980 - Millî Güvenlik Konseyi, Piyade Er Zekeriya Önge'yi öldürme suçundan yargılanarak idam cezasına çarptırılan 19 yaşındaki Erdal Eren'in idamını onayladı.
- 1990 - Arnavutluk'da yeni partilerin kurulmasına izin verildi.
- 1990 - Erdal İnönü ile Süleyman Demirel buluştu, ortak bildiri imzalayarak erken seçim istediler.
- 1991 - Endonezya'daki depremde 1500 kişi öldü.
- 1994 - Fikri Sağlar, Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) Genel Sekreterliğinden istifa etti. Sağlar, terörle mücadele yasa tasarısının yasalaşmaması nedeniyle istifa ettiğini açıkladı.
- 1996 - Saddam Hüseyin'in oğlu Uday Hüseyin, bir suikast girişiminde ciddi şekilde yaralandı.
- 1997 - Recep Tayyip Erdoğan davet üzerine gittiği Siirt'te, miting sırasında Ziya Gökalp'in 1912 yılında Balkan Savaşı için yazdığı Asker Duası şiirinin değiştirilmiş bir versiyonu ile; orduyu öven dizeyi söylemeden yerine "Minareler süngü/ Kubbeler miğfer/ Camiler kışlamız/ Müminler asker," mısralarını eklediği için Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde yargılanmaya başlandı. Yargılama sonucu Türk Ceza Kanunu’nun 312/2 maddesinden “Halkı din ve ırk farkı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik etmek” suçunu işlediği gerekçesiyle dört ay hapis cezasına çarptırıldı bu cezasını 24 Temmuz 1999 günü tamamladı.
- 2000 - ABD Anayasa Mahkemesi, Florida'da oyların yeniden sayımı işlemini durdurdu ve seçimleri Cumhuriyetçi aday George W. Bush'un kazandığını açıkladı.
- 2000 - Etiyopya ile Eritre arasında 2 yıl süren savaşa son veren barış anlaşması Cezayir'de imzalandı.
- 2002 - AB'nin genişlemeyi ele aldığı Kopenhag zirvesinde, AB Dönem Başkanı Danimarka Başbakanı Anders Rasmussen, Kopenhag kriterlerini yerine getirdiğine karar verilirse 2004 Aralık ayında Türkiye ile müzakerelere başlama kararının değerlendirileceğini bildirdi.
- 2004 - Fatih Akın'ın filmi Duvara Karşı, Avrupa Film Akademisi'nce verilen 2004 Avrupa En İyi Film Ödülünü kazandı.
- 2019 - Gelecek Partisi, Ahmet Davutoğlu tarafından kuruldu.
Doğumlar
Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 12 Aralık tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.
- 1526 - Álvaro de Bazán, İspanyol donanma komutanı (ö. 1588)
- 1799 - Karl Briullov, Rus ressam (ö. 1852)
- 1803 - Gerald Griffin, İrlandalı yazar (ö. 1840)
- 1805 - William Lloyd Garrison, Amerikalı sosyal reformcu (ö. 1879)
- 1821 - Gustave Flaubert, Fransız romancı (ö. 1880)
- 1863 - Edvard Munch, Norveçli ekspresyonist ressam (Çığlık isimli tablosuyla tanınan) (ö. 1944)
- 1866 - Alfred Werner, İsviçreli kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1919)
- 1893 - Edward G. Robinson, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1973)
- 1903 - Yasujirō Ozu, Japon film yönetmeni (ö. 1963)
- 1915 - Frank Sinatra, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1998)
- 1916 - Cemil Meriç Türk yazar ve düşünür (ö. 1987)
- 1918 - Orhon Murat Arıburnu, Türk şair, yönetmen, oyuncu, senarist ve yapımcı (ö. 1989)
- 1923 - Bob Dorough, Amerikalı bebop havalı caz piyanisti, şarkıcı-söz yazarı, besteci, aranjör ve albüm yapımcısı (ö. 2018)
- 1924 - Ed Koch, Amerikalı siyasetçi (ö. 2013)
- 1927 - Robert Noyce, Intel'in kurucularından biri (ö. 1990)
- 1928 - Cengiz Aytmatov, Kırgız yazar (ö. 2008)
- 1929 - John Osborne, İngiliz oyun yazarı, senarist ve politik aktivist (ö. 1994)
- 1932 - Bob Pettit, Amerikalı eski profesyonel basketbolcu
- 1934 - Miguel de la Madrid, 1982-1988 yılları arasında Meksika devlet başkanı (ö. 2012)
- 1936 - Iolanda Balaș, Rumen atlet, yüksek atlamacı (ö. 2016)
- 1936 - Vladimir Tretyakov, Rus matematikçi ve akademisyen (ö. 2021)
- 1938 - Hüseyin Hatemi, Türk akademisyen, yazar ve hukukçu
- 1938 - Hüsrev Hatemi, Türk tıp profesörü, yazar ve şair
- 1939 - Veysel Donbaz, Türk asurolog ve sümerolog, ayrıca karikatürist
- 1940 - Maire Dionne Warwick, Amerikalı 5 Grammy ödülü sahibi şarkıcı ve oyuncu
- 1942 - Fatma Girik, Türk oyuncu, senarist, yapımcı ve siyasetçi (ö. 2022)
- 1946 - Stanislas Lefebvre de Laboulaye, Fransız diplomat
- 1947 - Hülya Koçyiğit, Türk oyuncu
- 1948 - Colin Todd, İngiliz futbolcu ve teknik direktör
- 1949 - Bill Nighy, İngiliz oyuncu
- 1949 - Marc Ravalomanana, Madagaskarlı siyasetçi
- 1950 - Rajinikanth, Hint oyuncu, yapımcı, senarist, medya kişiliği ve kültürel ikon
- 1952 - Neslihan Yargıcı, Türk moda tasarımcısı
- 1957 - Yeliz Eker, Türk ses sanatçısı
- 1960 - Luis Amuchástegui, Arjantinli futbolcu
- 1960 - Vitaliano Trevisan; İtalyan yazar, senarist ve aktör (ö. 2022)
- 1962 - Tracy Austin, Amerikalı emekli tenisçi
- 1963 - Antonio Marcegaglia, İtalyan iş insanı
- 1965 - Milonja Đukić, Sırp futbolcu
- 1966 - Maurizio Gaudino, Alman futbolcu
- 1968 - Rory Kennedy, Amerikalı belgesel yönetmeni ve yapımcısı
- 1974 - Bernard Lagat, Kenya asıllı Amerikalı orta ve uzun mesafe koşucusu
- 1975 - Mayim Bialik, Amerikalı oyuncu
- 1975 - Craig Moore, Avustralyalı eski futbolcu
- 1978 - Yelena Pavlova, Kazak voleybolcu
- 1979 - Engin Bayrak, Yugoslav kökenli Türk besteci, yazar ve müzisyen
- 1980 - Dorin Goian, Rumen eski futbolcu
- 1980 - Berkant Göktan, Türk futbolcu
- 1981 - Stephen Warnock, İngiliz eski futbolcu
- 1984 - Daniel Agger, Danimarkalı futbolcu
- 1986 - Përparim Hetemaj, Finlandiyalı millî futbolcu
- 1988 - Ham Eun-jeong, Güney Koreli şarkıcı, dansçı, aktris, rapçi, model ve T-ara grubunun üyesi
- 1990 - Polat Kemboi Arıkan, Kenya asıllı Türk uzun mesafe koşucusu
- 1991 - Jaime Lorente López, İspanyol aktör
- 1993 - Max Rendschmidt, Alman kanocu
- 1994 - Otto Warmbier, Turist olarak gittiği Kuzey Kore'de tutuklanan ve salıverildikten hemen sonra ölen Amerikan vatandaşı (ö. 2017)
- 1997 - Ravi Kumar Dahiya, Hindistan adına güreşen serbest güreşçi
- 2002 - Freitas, Uruguaylı şarkıcı
Ölümler
Bu yazımızda 12 Aralık tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.
- 627 - Rhahzadh, Ermeni asıllı Pers generali (d. ?)
- 1112 - Tancred, Birinci Haçlı Seferi'nin Norman lideri, sonra Celile Prensi ve Antakya Prensliği naipliği yapmıştır (d. 1075)
- 1447 - II. Mircea, 1442 yılında Eflak prensliğinin voyvodası (d. 1428)
- 1586 - Stephen Báthory, Erdel (Transilvanya) prensi (1571-76) ve Polonya kralı (1575-86) (d. 1533)
- 1681 - Hermann Conring, Alman entelektüeli (d. 1606)
- 1685 - John Pell, İngiliz matematikçi (d. 1611)
- 1843 - I. Willem, Hollanda Kralı (d. 1772)
- 1851 - Joel Roberts Poinsett, Amerikalı siyasetçi, psikiyatr ve bitki bilimci (d. 1779)
- 1913 - II. Menelik, Etiyopya imparatoru (d. 1844)
- 1921 - Henrietta Swan Leavitt, Amerikalı astronom (d. 1868)
- 1933 - Camille Jullian, Fransız tarihçi (d. 1859)
- 1935 - Necip Asım Yazıksız, Türk siyasetçi (d. 1861)
- 1939 - Douglas Fairbanks, Amerikalı oyuncu, senarist ve yönetmen (d. 1883)
- 1942 - Haydar Rifat Yorulmaz, Türk avukat, yazar ve çevirmen (d. 1877)
- 1944 - Kemani Serkis Efendi, Ermeni asıllı Türk bestekâr (d. 1885)
- 1945 - Selim Nüzhet Gerçek, Türk gazeteci (d. 1891)
- 1963 - Yasujirō Ozu, Japon film yönetmeni (d. 1903)
- 1963 - Theodor Heuss, Batı Almanya'nın ilk Cumhurbaşkanı (d. 1884)
- 1968 - Tallulah Bankhead, Amerikalı oyuncu (d. 1902)
- 1985 - Anne Baxter, Amerikalı oyuncu (d. 1923)
- 1988 - Zeki Faik İzer, Türk ressam (d. 1905)
- 1993 - József Antall, Macar siyasetçi (d. 1932)
- 1995 - Çetin Karamanbey, Türk sinemacı ve gazeteci (d. 1922)
- 1999 - Joseph Heller, Amerikalı hiciv ve kısa hikâye yazarı (d. 1923)
- 2002 - Dee Brown, Amerikalı yazar, tarihçi ve kütüphaneci (d. 1908)
- 2003 - Haydar Aliyev, Azeri devlet adamı ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı (d. 1923)
- 2006 - Paul Arizin, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1928)
- 2006 - Peter Boyle, Amerikalı oyuncu (d. 1935)
- 2007 - Ike Turner, Amerikalı Reggae - Rock müzisyeni şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1931)
- 2008 - Van Johnson, Amerikalı oyuncu (d. 1916)
- 2008 - Tasos Papadopulos, Kıbrıs Cumhuriyeti Devlet Başkanı ve siyasetçi (d. 1934)
- 2010 - Abdurrahman Kızılay, Türkmen müzisyen (d. 1938)
- 2013 - Audrey Totter, Amerikalı oyuncu (d. 1917)
- 2015 - Suphi Vural Doğu, Türk keman virtüözü (d. 1938)
- 2016 - Claus Ryskjær, Danimarkalı aktör ve seslendirme sanatçısı (d. 1945)
- 2017 - Ed Lee, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1952)
- 2017 - Pat DiNizio, Amerikalı rock müziyeni, şarkıcı ve oyuncu (d. 1955)
- 2018 - İrac Daneyferd, İranlı futbolcu (d. 1951)
- 2018 - Ferenc Kósa, Macar film yönetmeni ve senarist (d. 1937)
- 2019 - Daniel Louis Aiello Jr., Amerikalı oyuncu (d. 1933)
- 2019 - PHASE 2, Amerikalı duvar graffiti sanatçısı (d. 1955)
- 2020 - John le Carré (Asıl adı; David John Moore Cornwell), İngiliz casusluk romanları yazarı (d. 1931)
- 2020 - Valentin Gaft, Sovyet-Rus tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1935)
- 2020 - Ann Reinking, Amerikalı aktris, dansçı ve koreograf (d. 1949)
- 2020 - Jack Steinberger, Amerikalı fizikçi ve Nobel fizik ödülü sahibi (d. 1921)
- 2020 - Fikre Selassie Wogderess, Etiyopyalı siyasetçi (d. 1945)
- 2020 - Ruhullah Zem, İranlı aktivist ve gazeteci (d. 1978)
Editör: SEVİLAY YUMUŞAK
