Bellibir görüş ve anlayışı ifade eden sisteme akım denir.
Edebiyat akımlarının oluşmasında odönemdeki:
Ø Toplumsal olaylar
Ø Siyasi olaylar
Ø Bilimsel gelişmeler
Ø Felsefi anlayışlar ve sanatçıların istekleri gibi durumlar etkiliolmuştur.
Her edebiyat akımı bir öncekine tepkiolarak doğar veya bir öncekinin devamı niteliğindedir. Bu akımların doğmasınazemin hazırlayanlar ise “HÜMANİZM” ve “RÖNESANS” dır.
HÜMANİZM (İNSAN SEVGİSİ)
· İnsana değer verir.
· Kilise ve devlet baskısına dayalıOrtaçağ zihniyetine karşı hür düşünceyi savunmak.
· Hümanizmin oluşmasında Yunan ve Latinedebiyatına duyulan hayranlık etkilidir.
· XV. yüzyılda “Altın Devrini”yaşamıştır.
· Yeni ve büyük uygarlıkların ancakeski uygarlık temelleri üzerinde yükselebileceğine inanırlar.
· Temsilciler: “DANTE, BOCACİO, EPİKÜR,ZENON, PERİKLES VE PETRARCA” dır.
RÖNESANS (YENİDEN DOĞUŞveya AYDINLANMA ÇAĞI)
· İtalya’da doğmuş ve oradan Avrupa’yayayılmıştır.
· Özgürlük düşüncesini geliştirirler.
· Doğaya ve insana dönüş demektir.
· Hem Hümanizmi hem de XVI. yüzyıldaBİLİM ve AKILCILIĞI benimsemişlerdir.
· Temsilciler: “MONTAİGNE, BACON,CERVANTES ve SHAKESPEARE” dir.
Başlıca sanat akımlarışunlardır:
1) KLASİSİZM (KURALCILIK)
2) ROMANTİZM (COŞUMCULUK)
3) REALİZM (GERÇEKÇİLİK)
4) NATURALİZM (DOĞALCILIK)
5) PARNASİZM (ŞİİRDE GERÇEKLİK)
6) SEMBOLİZM (SİMGECİLİK)
7) EMPRESYONİZM (İZLENİMCİLİK)
8) EKSPRESYONİZM (ANLATIMCILIK)
9) KÜBİZM (ŞEKİLCİLİK)
10) FÜTÜRİZM (GELECEKÇİLİK)
11) DADAİZM (KURALSIZLIK)
12) SÜRREALİZM (GERÇEKÜSTÜCÜLÜK)
13) EGZİSTANSİYALİZM (VAROLUŞCULUK)
1.KLASİSİZM
· XVI. yüzyılın sonunda ve XVII.yüzyılın başında FRANSA’da, ortaya çıkar.
· Akıl, sağduyu ve Tabiat gibi üç temelilkesi vardır.
· “Sanat için sanat” anlayışı vardır.
· Daha çok şiir ve Tiyatro alanındaetkisini gösterir.
· Eski Yunan ve Latin Edebiyatı örnekalınır.
· Konularını “MİTOLOJİ” ve ”TARİH” denalır. Dindışı konulara ilgi duyar.
· Önemli olan KONU değil; ANLATIM’dır.
· Özünde KURALLARA SIKI BAĞLILIK veMÜKEMMELİYETÇİLİK yatar.
· Süslü ve Sanatlı bir dil kullanılır.
· Kahramanlar soylu tabakadan seçilirve Kahramanların iç dünyalarına önem verilir.
· Tiyatroda üç birlik kuralına uyulur:“OLAY, ZAMAN ve YER”
· Sanatçı eserinde kendi gizler.
· Temsilciler: BOİLEAU, MOLİERE, LAFONTAİNE, CORNEİLLE, RACİNE LA BRUYERE, LA FAYETTE ve BOSSUET; ŞİNASİ ve A.VEFİK PAŞA
2.ROMANTİZM
· FRANSA’da 1830 yılında “KLASİSİZMİN”katı kuralcılığına tepki olarak çıkmıştır.
· Klasik edebiyatın kural ve şekilleribırakılır.
· Konularını “HRİSTİYANLIK, MİLLİ TARİHve GÜNLÜK YAŞAM” dan alınır.
· “Sanat toplum içindir” görüşübenimsenir.
· DUYGU ve HAYAL en önemli unsurdur.Kahramanlar her tabakadan seçilir.
· Sanatçılar eserlerinde kişiliklerinigizlemezler. GÖZLEM ve TASVİR önemlidir.
· Eserlerde iyi-kötü ve doğru-yanlışgibi karşıtlıklardan yararlanılır.
· Tiyatroda üç birlik kuralı terkedilir. Böylece DRAM gelişir.
· Temsilciler: j.j.ROUSSEAU, VİCTORHUGO, GOETHE, SCHİLLER, LA MARTİNE, W.SHAKESPEARE, GEORGE SAND; N.KEMAL,A.H.TARHAN, A.M.E STAEL, CHATEAUBRİAND, DUMUSPERE PUŞKİN
