Büyük Hitit Krallığı’nın yıkılmasından sonra, özellikle Anadolu’da ortaya çıkan birçok Geç Hitit beyliğinden biri de Gurgum Krallığıdır. Gurgum Krallığı bugünkü Kahramanmaraş il sınırlarının, Ahir dağlarının güneyinde kalan kısmını kapsıyor. Maraş adının kökenini oluşturan Marqašti ise, bu krallığın başkentidir ve bugünkü Maraş Kalesi ve çevresine konumlandırılıyor.
Tarihi kayıtlarda Astuwaramanza’nın milattan önce 1000 yılları civarında yaşadığı kabul ediliyor. Astuwaramanza ismi Gurgum kraliyet listesinin başında yer alsa da, yaşamı ve icraatları konusunda hiçbir bilgi yok. Çok az sayıdaki Luwice yazıt dışında, Geç Hitit beylikleri ve kralları ile ilgili bilgiler ancak sınırlı olarak Assur vesikalarında yer alıyor.
Şu ana kadarki arkeolojik ve epigrafik verilerin ondan daha önceki bir krala işaret etmemesi, onun aynı zamanda Maraş şehrinin ilk kurucu kralı olma ihtimalini de güçlendiriyor. Bununla birlikte Maraş için Astuwaramanza isminin asıl önemi, şehrin 3000 yıllık tarihinin başlangıç aşamasını ortaya koymasıdır.
Maraş Kalesi’nin kapı aslanlarından günümüze kadar ulaşabilen tek örnek olan ve bugün Kahramanmaraş Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen ünlü Maraş Aslanı ile Maraş merkez ve çevresinden ele geçen birçok mezar taşı, Astuwaramanza’nın başını çektiği Maraş başkentli Gurgum Krallığı’na ait yegâne arkeolojik eserlerdir.
Gurgum Krallığı
Gurgum Krallığı coğrafi olarak Akdeniz, Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’nun kesişim noktasında kurulmuş bir Neo-Hitit kent devletidir. Krallığın merkezi genellikle bugünkü Maraş Kalesi ve çevresi olarak görülür. Burada Gurgum ve Marqasti tanımları arasındaki fark, birinin bir bölgeyi diğerinin ise kent merkezini ifade etmesidir.
Son yıllarda Maraş Kalesi'nin çok yakın çevresinde bulunan Assurca tabletler, bölgenin tam isminin Marqasti olduğunu göstermekle birlikte, Gurgum'un başkenti olarak buraya lokalize edilmesini de sağlamıştır. Marqasti, isminin Demir Çağı’ndan itibaren kullanılan diğer versiyonları ise, Marqas, Markaji/ şi/ si, Maraj, Marasin, Marassa, Marasion, Maraş olarak günümüze kadar ulaşmıştır.
