Bağımlılık yapıcı maddeler sorun çözmediği gibi, sorunudaha da derinleştirir. ‘Kimyasal terör’ adını verdiğimiz uyuşturucu maddelerruhsal ve fiziksel sorunları da oluşturmaktadır. Kullanılan maddeler; bireyinaile hayatını yıkıma uğrattığı gibi boşanma, depresyon, intihar riski, kaygı,panik atak,  uyku sorunları, ruhsaltravma, dikkat eksikliği, hiperaktivite, düşünmeden hareket etmek, öfke kontrolproblemi, kendine zarar verme davranışları; alkol ve madde kullanımına eşlikeden en yaygın problemlerdir. Bağımlı kişiler, genellikle sorunlarıyla baş etmeyöntemi olarak alkol veya maddeyi kullanmaya başlamışlardır.

Kişinin bağımlılığı ve yaşadığı psikolojik problemlerkısır döngüye girer. Kişi alkol ve madde kullandığı için problem yaşamayabaşlar ama bir yandan da bu problemleri yaşadığı için de kullanmaya devam eder.

Çoğu zaman kişiler madde ya da alkolün kendilerine iyigeldiğini, sıkıntılarını azalttığın düşünerek kullanmaya başlar ve devamederler. Ama kısa bir süre kendilerini iyi hissetmelerini sağlasa bile bir süresonra bu etkisi geçer ve kişinin problemlerine bir problem daha eklenmiş olur.

Tedavide bu kısır döngünün bir yerden kırılmasıgerekmektedir. Kişiye yaşadığı ya da yaşayabileceği problemler hakkındabilgilendirme yapılır, bunların arasındaki döngü anlatılır. Örneğin, depresyonkişide alkol ve madde kullanımı artırır çünkü kişi kendini daha iyi hissetmekiçin içer ya da depresyonda olduğu için kendini denetlemesi daha da zorlaşır vekullanımını kontrol edemez.

Öte yandan, alkol ve madde kullanımı depresyonu artırırçünkü alkol ve madde ilk süreçlerde kişiye kendini iyi hissettirse de zamanladepresyonu tetikler ve antidepresan ilaçların etkisini azaltır.  Bu kısır döngü bu şekilde devam eder.

Bunun kişiye aktarılması ve bu süreçte alkol ve maddekullanımının sıkıntıları ile baş etmek için doğru çözüm yolu olmadığınıgörmesinin sağlanması önemlidir. Kişiye doğru baş etme yöntemleri öğretmek detedavinin bir parçasıdır. Bu nedenle bağımlı kişinin tedavisinde psikolojikdesteğin önemi çok büyüktür.

Bunun yanı sıra psikolojik desteğin önemi, alkol ya damaddeyi bıraktıktan sonra tekrar kullanmayı önleme sürecinde de gereklidir.Bağımlılık, düzelir ama tamamen iyileşmez.

Kişi içmediği sürece iyidir ancak tekrar içerse aynıbağımlılık sürecinin içine tekrar girmiş olur. Bu nedenle tekrar kullanmayıönlemek ve bunun uzun süre boyunca olmasını sağlamak tedavinin önemliaşamalarındandır. Örneğin, şeker hastalığını düşünün. Bu kronik bir hastalıktırve kişi tatlı yiyecekler tüketmediği zaman iyidir. Ancak bir gün diyetinibozarsa ve tatlı tüketirse şekeri yükselecek ve sağlığı riske girecektir. Alkolve madde bağımlılığı da benzer şekilde kronik bir hastalıktır. Kişi kendinidevamlı olarak bu maddelerden uzak tutmayı öğrenmelidir.

Bıraktıktan sonra uzak durmak için kişilerin hayatlarındabazı değişiklikler yapmaları gerekebilir. Arkadaş ortamlarından uzaklaşmaları,çevrelerini değiştirmeleri gibi kendilerine alkol ve maddeyi hatırlatandurumlardan kaçınmaları gerekir. Nasıl ki bir önceki örnekteki şeker hastası,çikolata dükkânına girdiğinde kendini tutması daha zor olacaksa, maddeyibırakmış bir kişi için de madde kullandığı kişilerle birlikte olmak ve aynıortamlara girmek onu zorlayacaktır.

Çoğu zaman alışkanlıklardan kurtulmak ve yerineyenilerini edinmek kişi için zordur. Tedavide psikolojik destek, kişinin yaşamını yeniden düzenlemesisürecinde de önemli olacaktır. Bağımlılıkta kullanımı bırakma süreci kadarkullanımı bıraktıktan sonraki süreç de önemlidir. Kişinin maddeden veyaalkolden bir süre uzak durup kullanıma tekrar başlamasına ‘'kayma'' adıverilir. Tekrar başlamayı önlemek için kayma dönemlerini bilmek, kaymanınsinyallerinin farkına varmak gerekir. Kişinin alkol veya madde kullanmadığıdönem Düzelme dönemidir. Bu dönemde kullanım yoktur. ‘'Bir kereden bir şeyolmaz'' diyerek tek bir kez bile kullanım olursa kişi artık Düzelme dönemindenDeneme dönemine geçmiştir. Kullanımın kontrol altında olduğunu düşünüpkullanıma devam etmesi Denemeye Devam Etme dönemidir. Bir süre sonra ilkkullandığı sıklığa ve miktarlara ulaştığında ise bu Eskisi Gibi Kullanma dönemiolarak adlandırılır.

 

Kayma hemen gerçekleşmez, belli aşamalardan sonragerçekleşir, gerçekleşmeden önce kişiye kayma yaşanacağının sinyallerini deverir. Bu sinyallerden bazıları alkol veya maddeyi rüyada görmeye başlamak,kullanıcı olan eski çevreyle tekrar görüşmeye başlamak, kendine bakmamayabaşlamak, kendine fazla güvenmeye başlamak, alkol ve maddeyle ilgili olumluşeyler düşünmeye başlamaktır. Kişinin riskli ortamlardan kaçınması, alkol veyamadde isteğini tanıması ve bu istekle başa çıkma yöntemleri geliştirmesi tekrarbaşlamayı önleyen başlıca yöntemlerdir.

Bağımlılıkta iyileşme bazen uzun zaman alabilir. İyileşmedönemi içinde kayma yaşanması kişinin maddeyi veya alkolü bırakamayacağıanlamına gelmez. Önemli olan tekrar başlama riski doğduğu anda kişinin budurumla tek başına başa çıkmaya çalışmayıp uzmanlardan yardım alması vedurdurabileceğine inanmasıdır. Bu gibi durumlarda kişinin kendini suçlamamasıve eleştirmemesi gerekir. Ortamı değiştirip bu duruma gereken önem verilirsetekrar başlama riski de ortadan kalkmış olur. (KAYNAK: YEDAM.)