Madde bağımlılığı bir aile hastalığıdır. Önlemek tedavietmekten daha etkilidir. Her şeyden önce aile ortamında yaşanan sevgi ve saygıbağımlılıkla mücadelede en önemli kalkandır. Şu bir gerçektir ki, ebeveynlerinbirçoğu madde bağımlılığı hakkında yeterli bilgiye sahip değil. Madde kullananergeni tanımak için bazı davranışlarına bakmak yeterlidir.

Ergenlerde bağımlılık en çok özenti, merak, arkadaş vegenetik faktörler nedeniyle ortaya çıkıyor.

Arkadaş baskısı da önemli etkendir. Bir arkadaş ortamındayapılan ısrara çoğunlukla dayanılamamaktadır. Arkadaş grubunun dışında kalmak,onlardan farklı olmak korkusu yaşanmaktadır. Bir de buna merak eklenirsekullanım kaçınılmaz olmaktadır. Bu nedenle gencin kendi hakkını koruması, “hayır”diyebilmesi çok önemlidir.

Sorunlarını çözmek için başka yol kalmadığına inandıklarıanda kullanım sıklaşır. Bir başka deyişle sorunlarıyla baş edememek de önemlibir etkendir. Bu nedenle gençlere sorunlar ile başa çıkma yöntemlerininöğretilmesi önem kazanmaktadır. Bir sorun karşısında nasıl davranmalarıgerektiğinin öğretilmesi ve bugüne kadar kullandıkları yanlış davranışbiçimlerinin düzeltilmesi gerekir.

Bu maddeleri kullanmak gencin kendini kanıtlamasının biryolu olarak algılanmalıdır. Farklı ve değişik gözükmek, bir tür beğeni toplamakamaçlanmaktadır. 
Maddenin bulunabilirliği bir başka etkendir. Uyuşturucu maddenin kolayca eldeedilebilir olması, onun kullanılma oranını arttıracaktır.

Uyuşturucu madde kullanan kişilerin farkına varmak kolaydeğildir. Uzun yıllar kimse tarafından fark edilmeden yaşayan uyuşturucubağımlıları vardır.

Uyuşturucu madde kullandıklarından kuşkulanılan kişilerdegözlenen davranışlar doğru yorumlanmalıdır. Gözlenen değişikliklerin başkanedenlerden kaynaklanıp, kaynaklanmadığı araştırılmalıdır. Unutmamalıdır kiergenlik dönemi de bazı çalkantıların yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemdeyaşanan sorunlar yanlış yorumlanabilir.

Kullanmadığı halde, sadece bazı belirtiler benziyor diyeçocuğunuzu suçlamanız ilişkinizdeki kopuklukları daha da derinleştirebilir.Yargılamak ya da kişiyi etiketlemek tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Amacınkişiyi yakalamak değil, ona yardımcı olmak olduğu unutulmamalıdır.

Uyuşturucu madde kullanan gençte gözlenen ilk değişiklikçevrelerinde yaptıkları değişikliktir, Yeni arkadaşlar edinirler. Eskiarkadaşlıkları biter. Kişi iki nedenle çevresini değiştirmek zorundadır.Birincisi, yeni arkadaş çevresinde daha rahat madde bulabilecektir. İkincisi,bulabildiği maddeyi bu çevre içinde rahat kullanabilecektir. Genelde okuliçinde bu tür maddeleri kullandığı düşünülen kişiler ile arkadaşlık etmeyebaşlamıştır.

Kullandığı maddenin etkisine bağlı olarak ruhsaldeğişimler gösterir. Kimi zaman gergin, sakin, kimi zaman öfkeli, saldırgandavranışlar gözlenebilir. Madde etkisi bitince davranışları farklılık gösterir.

Daha önce okul başarısı iyi olan öğrencinin giderek okulbaşarısı düşmeye başlar. Okul başarısı düşmesine rağmen, bu başarısızlık onuniçin ciddi bir sorun olarak algılanmamaktadır. Ancak burada dikkat edilmesigereken önemli nokta, bu başarısızlığın altında yatabilecek diğer etkenlerinaraştırılmasının gerekliliğidir. Aile içi sorunlar, ruhsal rahatsızlıklar,toplumsal sorunlar, olumsuz yaşam olayları da bu başarısızlıkta etken olabilir.Bu etkenlerden iyi ayırt edilmelidir.

Okula devam azalır. Okul devamsızlığından ailenin haberiyoktur. Genelde arkadaşları ile birlikte okul dışında zaman geçirmeyebaşlamıştır.

Evde bulunduğu zamanlarda odasında tek başına kalmayıtercih edebilir. Odasından dışarı çıkmamaya özen gösterir.

Aile ilişkilerini azaltmaya ve evde az bulunmaya çalışır,Çünkü içinde bulunduğu durumun anlaşılmasını istemez.

Her zamankinden daha fazla para harcamaya başlar.Kullandığı maddenin dozunu artırdıkça, gereksinim duyduğu paranın miktarı daartar. Evden para çalmaya başlayabilir. Son dönemde hırsızlık ya da gaspolayları yaşanır.

Kendine olan öz bakımı azalmıştır. Üstüne başına,giyeceğine para harcamaz. Çünkü para, kullandığı madde için gereklidir. Çevresive arkadaşları eski önemini yitirmiştir. Yaşamında değer verdiği tek şeymaddedir.

Sınıf içinde dalgınlık, dikkat eksikliği göze çarpar.Derse yoğunlaştırılmış olamaz. Hafif uykulu bir hali vardır. Bu durumdangenelde rahatsızlık duymaz.

Belirgin bir halsizlik, yorgunluk gözlenebilir. Zayıflamayabaşlar. Üzerinde kötü bir koku oluşur. Solgun, bitkin bir hali vardır. Kısasüre sonra okulu terk edebilir. Genel bir isteksizlik olabilir.

Bedensel olarak dikkat edildiğinde ise gözlerde kanlanmasaptanabilir. Daralmış ya da büyümüş göz bebekleri dikkat çeker. Konuşmasındagüçlük fark edilebilir. Peltek ya da mırıltılı bir biçimde konuşmaktadır.Ağızda kuruluk saptanabilir.
 
Aşırı terleme, bulantı, kusma, yürümede güçlük ortaya çıkar.

Uyku bozukluğundan söz edilebilir. Eroin ve benzerimaddeler almadığı zaman şiddetli uykusuzluk ortaya çıkar. Diğer bazı maddelerile sürekli uyuma isteği belirgindir.

Beslenme alışkanlığı da bozulur. Bu nedenle kilokaybeder.

Madde yoksunluğunda eklemlerde ağrılar kramplar, esneme,kaşıntı, tüylerin ürpermesi gözlenir. Bu amaçla ağrı kesici ilaçların kullanımıartmıştır.

Vücudunda yara izleri, ciltte renk değişildiği, iltihaplıyara ya da enjektör izleri bulunabilir.  Bir sağlık kuruluşunda gereklitahliller yapılabilir.