Sonzamanlarda artış gösteren cinsel istismar vakalarını değerlendiren AltınbaşÜniversitesi Sosyal Hizmetler Programı Bölüm Başkanı Hülya Türk Çataloluk, aileiçi istismarın çoğu zaman bir kereyle kalmayıp tekrar ettiğine dikkat çeki,istismara uğramış çocukların nasıl fark edilebilecekleri hakkında ipuçlarıveriyor. Altınbaş Üniversitesi Adalet Programı Öğretim Üyesi Nezihe Çörtük ise“Eğer komşularınızda bir çocuğun çığlıklarını sürekli duyuyorsanız cinselistismara maruz kalıyor olabilir” diyerek konuya dikkat çekiyor.

 

Çocuktadissosiyatif bozukluklar (kimlik, bellek, algı ve çevre ile ilgili duyumlargibi normalde bir bütün halinde çalışan işlevlerin bütünlüğünün bozulması)görülebildiğini söyleyen Öğr. Gör. Hülya Türk Çatoluk ailelerin çocuklarında dahaönce görmedikleri bir davranış varsa buna dikkat etmeleri gerektiğine dikkatçekti  ve şu uyarılarda bulundu:

 

“Çocuk,uyku problemleri, yeme bozuklukları, hırçınlıklar, ani trans geçişler, uzunsüreli dalgınlıklar yaşayabilir. Akademik başarısında düşme, okula gitmemeisteği, alt ıslatma, gece uyurgezerlik gibi problemler görülebilir. Her çocuktafarklı davranış değişiklikleri ortaya çıkabiliyor. Ebeveynlerin daha önce benimkızım, oğlum böyle yapmazdı dedikleri davranış değişiklikleri gördüklerinde bunusorgulamaları gerekiyor. Çocukla güven ve sevgi çerçevesi içerisinde konuşmayıdenemeleri, kendileri başaramıyorsa bir uzman kişiden yardım almalarıgereklidir.”

 

“CİNSELLİKSOSYAL BİR TABU”

 

Cinselliğinyeme içme, uyku gibi temel ihtiyaçlardan bir tanesi olduğuna değinen, toplumunve çocukların cinsellik hakkında bilgilendirilmesi gerektiğini vurgulayanÇataloluk, “Çocukların doğru davranışları ayırt edebilmelerini sağlamak için debir cinsel eğitimden geçmesi gerekli. Bunun için, müfredat kitaplarında cinseleğitim dersleri olabilir, anne babalara da bu eğitim verilmelidir, sağlık sistemi bu konuda destek olabilir.Çocukların iyi, kötü davranış, doğru dokunma, doğru okşama bunları ayırtedebilmesi için bu bilgilere ihtiyacı var. Çocuğun aile içinde kendini ifadeedebilecek sevgi ve güven ortamını bulması gerekli. Kendisine yanlış birdavranışta bulunulduğunda bunu bir yetişkinle paylaşabileceğini bilmesigerekiyor” diye konuştu.

 

Çocuklarınbu süreçte sadece aile desteğinin yeterli olmayacağını söyleyen Çataloluk, “Çocukların tüm kurumların desteğine ihtiyacı var. En başta sağlık ve eğitimsisteminin desteğine ihtiyacı var. Bu desteği verirken çocuğun yanında olmasıgereken profesyonel meslek elemanlarının da desteği alınmalıdır. Çünkü cinselistismar aynı zamanda bir toplumsal sorundur. Bu çok boyutlu ve toplumsal birsorun olduğu için pedagoglar, sosyal hizmet uzmanları, psikiyatristler,psikologlar ve hukukçuların işbirliği halinde çalışması gerekiyor” dedi.

 

ÇOCUKLARAYAPILAN CİNSEL İSTİSMAR AİLE İÇİNDE SAKLI KALIYOR

 

AltınbaşÜniversitesi Meslek Yüksekokulu Adalet Programı Öğretim Üyesi Nezihe Çörtük iseçocukların cinsel istismara uğramalarının ardından yaşanacak hukuksal ve adlisüreci anlattı. Çörtük, yazılı normların yeterli olduğunu ancak uygulamadaproblemler yaşandığına dikkat çekti ve “Bir duyarlılık problemimiz var. Türk toplumunun aile içi ilişkileremüdahale etmeme, çocuk yetiştirme tarzlarına müdahil olmama gibi çekincelerimevcut olduğundan, aile içi cinsel istismar, ihbar aşamasına bile gelemedenkapanıyor. Belirli bir toplum ya da aile içerisinde kalıyor. Asıl sorun bazende çocuk ihbar aşamasına gelene kadar bunu ebeveynlerine iletebilmişse,ebeveynlerin bunu adli makamlara iletmesinde yaşanıyor” dedi.

 

"ÇOCUK ÇIĞLIKLARINA DUYARSIZ KALMAYIN"

 

İstatistiklerde,çocuğun cinsel istismarının çok büyük oranda tanıdığı ve yakını olan kişilertarafından gerçekleştirildiğini dile getiren Çörtük, “Çoğu zaman istismar,çocuk kendi konutundayken  veya failinevinde, yani evimize aldığımız ya da güvenerek çocuğumuzu evine gönderdiğimizbir kişi tarafından gerçekleştiriliyor. Bunun önüne geçebilmek için herkes budurumun bir suç olduğunu, müdahale etmemenin ahlaki bir tavır olmadığınıanlamalı. Eğer alt komşunuzda bir çocuğun çığlıklarını sürekli duyuyorsanız oçocuk cinsel istismara maruz kalıyor olabilir. Farkındalık çok önemli çünküfarkındalık, cinsel istismar vakalarının adli makamlara yansımasınıartıracaktır” ifadelerini kullandı.

 

“ÇOCUĞUNİFADESİ BİR DEFA ALINMALI”

 

Kovuşturmave soruşturmanın sağlıklı yürümesi ve çocuğun bu süreçlerde örselenmemesi içinuzman bir görüşmeci tarafından çocuğun bir kez ifadesi alınması gerektiğinivurgulayan Çörtük, “Çocuk olayı defalarca anlattığı zaman bu durumusaptırabiliyor” dedi ve şunları söyledi:

 

“Bir istismarvakası kolluk birimlerine ve adli birimlere ulaştığı anda çocuğun yanında birkollukla güven içinde çocuk izlem merkezlerine sevki gerekiyor. Çocuk izlemmerkezlerinde, çocukların alanında uzman kişilerce ürkmeyecekleri bir ev gibi,bir oyun odası gibi dizayn edilmiş yerlerde görüştürülmeleri neticesinde olayailişkin ifadesi alınıyor. Bu görüşmeciler çocuğun anlayabileceği veaktarabileceği niteliklerde kelimeleri kullanmak zorundalar. Odanınnitelikleri, dizaynı görüşmecilerin kıyafeti, ışık önem arz ediyor. Çocuğa‘olay olduğunda saat kaçtı?’ diye sormaktansa ‘o sırada televizyonda ne vardı?’diye sormak daha doğru ve nitelikli bilgi almamızı sağlıyor. Çocuk olayıdefalarca anlattığı zaman bu durumu saptırabiliyor. Böylece ortaya bir şüpheçıkıyor ve ceza hukukunun ‘şüpheden sanık yararlanır’ ilkesi gereğince ifadenindelil olma niteliği azalmış oluyor.”

 

“ÇOCUK AİLEİÇİ İSTİSMARDA KORUNMAYA ALINIYOR”

 

Aile içicinsel istismar vakalarında çocuk her zaman koruma altına alınıyor diyenÇörtük,  “Taraflardan biri istismarcıysa,diğer taraf seyirci ebeveyn sayılıyor. İhmal eden ebeveynin çocuğu kendi evindekorumasının mümkün olmadığı öngörülüyor” dedi şunları söyledi:

 

“Bakımtedbiri uygulanması yönünde verilen kararlarda çocuk, Aile ve SosyalPolitikalar Bakanlığı’nın ilk izlem ve değerlendirme merkezlerine götürülüyor.Çocuğun uğradığı travmaya ilişkin nasıl bir rehabilite uygulanabileceği veçocuğun devlet tarafından nasıl korunma altına alınabileceğine karar veriliyor.Koruma altına alınması kesinleşmişse Çocuk Destek Merkezleri (ÇODEM) denilenmerkezlerde bir ev gibi, kadrolu hemşiresi, psikoloğu, sosyal hizmet uzmanıbulunan yerlerde çocuğun rehabilitasyonuna devam ediliyor. İşin içerisinde birtöre vasfı varsa çocuğun başka bir şehirdeki ÇODEM’e nakli söz konusu oluyor.”