Ödeme teknolojileri öncüsü Mastercard’ın 2018’de ikincikez yayınladığı Kadın Girişimciler Endeksi Raporu, kadın girişimciliğininönündeki en büyük engel olan toplumsal cinsiyet önyargılarının aşılmasıgerektiğini gözler önüne seriyor. Mastercard’ın Girişimci Kadınlar Endeksi,uygun koşullar sunulduğunda “fırsatların” kadınları girişimciliğe sevkettiğini, ancak olanakların var olmadığı ülkelerde kadınların “zorunluluk”sebebiyle girişimciliğe yöneldiğini ortaya koyuyor.
Mastercard Kadın Girişimciler Endeksi Raporu, AsyaPasifik, Orta Doğu ve Afrika, Kuzey Amerika, Latin Amerika ve Avrupa olmaküzere 5 kıtada, 57 ülkede kadın girişimcilerin kaydettiği gelişim ve başarılarımercek altına alıyor. Rapora göre toplumsal cinsiyet önyargılarının sadecegelişmekte olan ülkelerde değil gelişmiş ülkelerde de dikkat çekici bir düzeydekadın girişimciliğinin önüne aşılmaz setler çektiği bir gerçek. Finansal hayatakatılım, finansal ve eğitim hizmetlerine erişim, başarı dürtüsü ve yüksekyönetişim kalitesi kadın girişimcileri başarıya taşırken, kendine güvenmeme,sosyal ve kültürel açıdan kabul görmeme, kısıtlayıcı yasal düzenlemeler vefinansal hayata düşük katılım kadın girişimcileri bir adım geride tutanfaktörler olarak karşımıza çıkıyor. Öyleki kadınlar, iş kurmadan işlerini büyütmeye kadar bu önyargılarla boğuşmakdurumunda kalıyorlar.
Son dönemlerde toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ortadankaldırmaya yönelik küresel hareketlerin ardından toplumsal cinsiyet eşitliğiyleilgili tartışmalar daha da büyüdü ve küresel sosyal değişim adına bir ivmekazandı. Ancak Rapor, kadını güçlendirmek adına ekonomik, politik ve sosyalaçıdan alınacak daha çok yolun olduğunu gözler önüne seriyor. Mastercard’ınGirişimci Kadınlar Endeksi’nin en önemli bulgusu belki de uygun koşullarsunulduğunda “fırsatların” kadınları girişimciliğe sevk ederken, olanaklarınvar olmadığı ülkelerde kadınların “zorunluluk” sebebiyle girişimciliğeyöneldiğini ortaya koyması.
Girişimci Kadınlar Endeksi’nde, Yeni Zelanda 74.2 ile ilksırada yer alırken, İsveç 71.3 ile ikinci, Kanada 70.9 ile üçüncü sıradageliyor. Gelişmiş ülkelerdeki girişimci kadınlar, gelişmekte olan ülkelerdekigirişimci kadınlar ile karşılaştırıldığında sermaye, finansal hizmetlere erişimve akademik programlar açısından daha fazla kaynak ve fırsata sahipler. Bugerçeğe rağmen Endeks, kadın girişimcilere bu fırsatları sunan gelişmekte olanülkeler de dahil olmak üzere dünya genelinde toplumsal cinsiyet önyargılarınınkadın girişimciler önündeki asıl engel olduğunu ortaya koyuyor. Raporbulguları, ne yazık ki bu ülkelerde dahi kadınların sosyal ve kurumsalortamlarda erkeklerden daha aşağı görüldüğünü gösteriyor.
Raporun, girişimcilik fırsatlarının pazarın ekonomikkalkınma hızına bağlı olmadığını işaret etmesi ise umut verici. Gelişmekte olanGana, Uganda ve Vietnam gibi ülkelerde kadın girişimci oranının daha gelişmişülkelere oranla yüksek olduğu dikkat çekiyor. Ancak iş fırsatlarının azolmasından dolayı bu ülkelerde kadınların, daha çok hayatta kalma ihtiyacınedeniyle kendi işlerini kurduğu görülüyor.
Listeyi, kadın girişimcilerin, toplam girişimcilere oranıaçısından değerlendirdiğimizde Gana, Rusya, Uganda, Yeni Zelanda, Avusturya,Vietnam, Polonya, İspanya, Romanya ve Portekiz yüksek kadın girişimci oranınasahip ilk 10 ülke olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye’de ise daha yüksek eğitimdüzeyine rağmen, kadın girişimci sayısının oldukça düşük olduğu dikkat çekiyor.
Mastercard Uluslararası Pazar Başkanı Ann Cairns iseEndeks ile ilgili şu şekilde yorum yaptı: “57 ülkede, toplumsal cinsiyetönyargılarının kadın girişimcileri yavaşlatan asıl engel olduğu görülüyor.Kadınlar Günü öncesinde yayımladığımız bu raporun verilerinin hükümetleri veşirketleri kadın girişimciler ile çalışmaya yönlendirmesini ve kadınlarıfinansal hayata katılım, eğitim olanaklarına erişim gibi konularda desteklemeleriniümit ediyoruz.”
Metodoloji
Mastercard’ın Girişimci Kadınlar Endeksi, kadınlarınonlara sağlanan destekleyici koşullardan, kendileri adına fırsata dönüştürmekiçin ne derece yararlandıklarını incelemektedir. Kadınların İlerleme Sonuçları(kadınların iş hayatını katılımı, politik lider ve iş lideri olmalarıkonusundaki önyargılar ile kadınlarda finansal güç ve girişimcilik eğilimi),Bilgi ve Finansal Varlıklar (kadınların finansal hizmetlere erişimi, gelişmişbilgi varlıkları ve KOBİ’lere verilen destek) ve Girişimcilik KoşullarınDesteklenmesi (iş kurma ve yürütmenin kolaylığı, yönetişimin kalitesi,kadınların güvenlik algısı, kadınların aile bütçesine katkısı konusundakültürel algı) olmak üzere 3 bileşenin ağırlıklı ortalaması olarakhesaplanmıştır. Asya Pasifik, Orta Doğu ve Afrika, Kuzey Amerika, Latin Amerikave Avrupa’da dünya kadın iş gücünün % 78.6’sını yansıtan 54 ülkenin bu üçbileşendeki farklılıklarını ortaya koymak için 12 gösterge ve 25 alt göstergekullanılmıştır.
