Bir cümlede anlam veya dilbilgisi bakımından bir eksiklik varsa o cümlede anlatım bozukluğu vardır.
Anlatım bozuklukları iki grupta incelenir bu sebeple:
A)- Anlama Dayalı Anlatım Bozuklukları
B)- Yapıya Dayalı Anlatım Bozuklukları
A)- ANLAMA DAYALI ANLATIM BOZUKLUKLARI (BAĞLAŞIKLIK)
a)- Gereksiz Sözcük Kullanılması
Bir cümlede aynı anlama gelen sözcüklerin bir arada kullanılmasıdır.
Sana söyleyeceğim bu gizli sırlarımı kimseye söyleme.
Onunla ilk tanışmamızı unutamam.
İstekli ve arzulu olmak başarının yarısıdır.
Doktor ona, iki günde bir günaşırı bir aspirin almasını söylemiş.
Sınav yaklaştıkça öğrencilerin heyecanı gittikçe artıyordu.
Bilgili insanlardan yararlanmayı, istifade etmeyi bilmeliyiz.
İki kardeşten en küçüğü arkadaşımdı.
Yalnız gitmekten korkmuş, annesiyle birlikte gitmiş.
b)- Birbiriyle Çelişen İfadelerin Bulunması
Cümlede anlamca birbirine zıt olan sözcüklerin bir arada kullanılmasıdır.
Hiç şüphesiz bu olaya en çok üzülen başkan olsa gerek.
Sanırım o bu işi mutlaka kabul edecektir.
Dedem bu saatte kesinlikle yatmış olabilir.
Elbette onunla birlikte gitmiş olabilirler.
c)- Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması (Sözdizimi Yanlışlığı)
Cümlede bir sözcüğün doğru yerde kullanılmamasından kaynaklanan anlatım bozukluğudur.
Ağrısız, acısız kulak delinir.
Yeni elbisemi giymiştim ki telefon çaldı.
Alınan bu karar, savaşta askerin daha çok ölmesine yol açtı.
Bu aralar sık sık tanıştığımız o sahile gidiyorum.
ç)- Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması
Anlamca ya da yazımca birbirine yakın olan bazı sözcüklerin birbiriyle karıştırılmasından kaynaklanan anlatım bozukluğudur.
Annesi iyi çorap dokurdu (örer).
Ektiğin (diktiğin) fidanlar meyveye döndü.
Çocukların birbiriyle uygunluk (uyum) içinde olmaları beni sevindirdi.
Bu konuda gençleri azımsamak (küçümsemek) doğru değildir.
