Bir duygunun, düşüncenin yargıya bağlanarak anlatıldığı sözcük veya sözcük gruplarına verilen addır.
a)- ÜSLUP (Biçem-Biçim) ve KONU (Muhteva-İçerik): Sanatçının dili kullanma biçimine, anlatım şekline üslup denir. Cümlelerin uzunluğu, kısalığı, sözcük seçimi, sanatlı ya da yalın oluşu, sanatçının üslubunu ortaya koyar. Üslup, yazarın bir şeyi “NASIL ANLATTIĞI” dır.
Örnek: Bu yazarımız romanlarında sözcük seçimine özen gösterir.
Hikayelerini abartıdan uzak, yalın bir dille yazmış.
Konu ise bir sanatçının sözünü ettiği varlık yahut kavramdır. Yazar, “NE ANLATIYOR?” sorusunun cevabıdır.
Örnek: Bu romanda genç bir kadının yaşam mücadelesinden söz ediyor.
Sanatçı, bu eserinde ünlü yazarlarla yaptığı söyleşilere yer veriyor.
Not: NASIL ANLATIYOR? = ÜSLUP CÜMLESİ
NE ANLATIYOR? = KONU CÜMLESİ
b)- ÖZNELLİK ve NESNELLİK (KANITLANABİLİRLİK): Kişiden kişiye değişen, doğruluğu veya yanlışlığı kanıtlanamayan ifadelere ÖZNEL yargı adı verilir. Öznel yargılarda “BENCE, BANA GÖRE” anlamı vardır.
Örnek: Ülkemizin en güzel kenti Antalya’dır. (ÖZNEL)
Sanatçı kendine özgü çağdaşlık anlayışını ve eleştirel tavrını bu dizide de sürdürüyor. (ÖZNEL)
Kişiden kişiye değişmeyen, doğruluğu veya yanlışlığı kanıtlanabilen ifadelere NESNEL yargı adı verilir.
Örnek: Bu yaz Fethiye’ye bir milyon yabancı turist geldi. (NESNEL)
Kentlere göç edenlerin sayısı yıldan yıla artmaktadır. (NESNEL)
Söyleyene göre = ÖZNEL
Not: KİME GÖRE?
Herkese göre = NESNEL
c)- TANIMLAMA: Bir şeyin ne olduğunu anlatan cümlelere “tanım” cümlesi denir.
“BU NEDİR?” sorusuna cevap verir.
Örnek: Dil, insanlar arasında iletişimi sağlayan bir araçtır.
Not: Tanım cümleleri ÖZNEL veya NESNEL özellik gösterebilir.
Not: Varlıkların yahut kavramların özelliklerinin verilmesi tanım değildir.
Örnek: Roman, okuyanları çeşitli sıkıntılarından uzaklaştırarak rahatlatır.
