Cümlede eylemin NESNE veya ÖZNE ile ilgili olarak gösterdiği özelliğe EYLEM( FİİL)ÇATISI denir.
Dolayısıyla “YÜKLEM” i EYLEM olmayan cümlelerde ÇATI aranmaz.
Çatısı bakımından eylemler iki gruba ayrılır:
A)- NESNE – YÜKLEM İLİŞKİSİNE GÖRE EYLEMLER
a)- Geçişli Eylem c)- Oldurgan Eylem
b)- Geçişsiz Eylem ç)- Ettirgen Eylem
B)- ÖZNE – YÜKLEM İLİŞKİSİNE GÖRE EYLEMLER
a)- Etken Eylem c)- Dönüşlü Eylem
b)- Edilgen Eylem ç)- İşteş Eylem
A)- NESNE – YÜKLEM İLİŞKİSİNE GÖRE EYLEMLER
a)- Geçişli Eylem: Nesne alabilen eylemlerdir. Yükleme NE, NEYİ ve KİMİ soruları sorularak bulunur.
Ünlü şairi, edebiyat dersimize girince tanıdım.
Hiç usanmadan saatlerce dinledik. (ONU)
b)- Geçişsiz Eylem: Nesne alamayan eylemlerdir. NE, NEYİ ve KİMİ sorularına cevap vermez.
Geleceğe her zaman umutla baktık.
Küçük çocuk sürekli ağlıyor.
Salonun içinde sabahtan beri dolaşıyor.
Bu tarihi şehri büyük bir zevkle dolaşıyor.
c)- Oldurgan Eylem: Geçişsiz bir eylemin –r, -t, -tır eklerini alarak geçişli bir eyleme dönüşmesine denir.
Galiba bebeği yıkarken üşüttük. (kanmak, acımak, kaçmak)
ç)- Ettirgen Eylem: Geçişli bir eylemin –r, -t, -tır eklerini alarak tekrar geçişli bir eyleme dönüşmesine denir.
Ne zaman yola çıkacağımızı onlara bildirin. (yakmak, dinlemek, içmek)
