• Fiiller olmadan İSİMLER cümle özelliği göstermez.
  • Fiiller sadece YÜKLEMDE bulunur.
  • KÖK, ZAMAN(KİP) ve ŞAHIS olmak üzere üç unsur bulunur.
  • Fiiller anlattıkları hareketlerin niteliğine göre birçok değişik özellikler gösterirler. Bu yönüyle fiilleri çeşitli şekillerde gruplandırmak mümkündür. Ağırlıklı üç grupta incelenir:
  • Kılış Fiilleri: Herhangi bir NESNEYİ etkilemeye yönelik bir anlam taşır: boyamak, kesmek…
  • Durum Fiilleri: Etkilenen NESNE yoktur; ÖZNENİN kendisi vardır: oturmak, uyumak…
  • Oluş Fiilleri: HAREKET yok; ÖZNEDE meydana gelen değişiklik vardır: solmak, küçülmek…
  • Fiillerde iki zaman vardır:
  • Basit Zamanlı Fiiller: İçerisinde “tek zaman eki” bulunan ya da hiç bulunmayan fiillerdir: -gel,  -geldi…
  • Bileşik Zamanlı Fiiller: İçerisinde mutlaka “iki zaman eki” bulunan fiillerdir: -gelmişti…
  • Bileşik Zamanlı Fiiller kendi içerisinde üçe ayrılır:
  • Hikaye Bileşik Zamanı: -gel miş (i) di.
  • Rivayet Bileşik Zamanı: -geliyor (i) miş.
  • Şart Bileşik Zamanı: -geliyor (i) se.
  • Anlam (Zaman) Kayması: Yüklemde zaman eki bulunur. Cümledeki işin geçtiği zamana bakılır. İkisi birbirine “UYMUYORSA” anlam kayması vardır.
  • Genellikle “şimdiki ve geniş zaman” eklerinde görülür.
  • Bileşik zamanlı fiillerde anlam kayması aranmaz.
  • Fiil Kipleri:

HABER(BİLDİRME) KİPLERİ                                                                               DİLEK(TASARLAMA) KİPLERİ

a)- Geçmiş Zaman(DÜN): “dı, di, mış, miş…”                                             a)- Gereklilik: “-malı, -meli”

b)- Şimdiki Zaman(BUGÜN): “yor, makta, mada…”                                b)- İstek: “-ayım, -eyim, -a, -e”

c)- Gelecek Zaman(YARIN): “acak, ecek…”                                               c)- Şart: “-sa, -se”      

ç)- Geniş Zaman(HER ZAMAN): “r, ar, maz…”                                         ç)- Emir: “eki yok” emir bildirir.

ZAMAN ANLAMI VARDIR!                                                                            ZAMAN ANLAMI YOKTUR! 

EK FİİL (EKEYLEM): Ekeylem “i- mek” eylemidir. Yani sözcük özelliğini yitirip ek durumuna geldiğinden bu şekilde adlandırılmıştır.

  • İki görevi vardır:
  • Basit Çekimli(Zamanlı) Fiillere(Eylemlere) gelerek onları Bileşik Çekimli Eylem yapar.
  • İsim soylu sözcüklere gelerek onları YÜKLEM yapar.
  • Kısaca ek fiil, yüklemin isim olmasıdır. İsim – fiil farkı –mak ekini alan bütün kelimeler isimdir.
  • Dört zamanı vardır: -di’li, -miş’li geçmiş zaman, geniş zaman(- ım, sın, dır) ve şart çekimi(-sa).
  • Olumsuzu “değil” kelimesi ile yapılır.