Uçsuz Bucaksız Bir OkyanusturMesnevi: Mesnevi, Mevlana’nın tanınmış enönemli eserinin yanı sıra medeniyetimizin ve klasik edebiyatımızın da en nadidetürlerinden biri olma özelliğini taşımaktadır. Mevlana’nın ustalık dediğimiz en zirve döneminde yani ömrünün son on beşyılında kaleme almıştır.
Mesnevi,günümüzde halen Mevlana Müzesinde sergilenen 1278 tarihli, elde bulunan en eskinüshaya göre 25.619 beyitten ve altı ciltten oluşan dev bir yapıttır.
AslındaMesnevi, günümüzde hikayelerin (öykülerin) yerini karşılayan ve Doğuedebiyatında kullanılan ve mısraları kendi aralarında kafiyeli uzun manzumeserlere verilen genel addır. Örneğin: Fuzuli’nin “Leyla ile Mecnun”; Şeyhi’nin“Harname”si birer mesnevidir. Lakin Mevlana eserine özel bir ad koymadığı vekitap içinde birkaç kez ondan mesnevi diye söz ettiği için bu dev eser, Mesneviolarak anılmış ve bu, ona ad olmuştur.
Didaktikyani öğretici bir eser olan Mesnevide konular, çok samimi bir üslupla elealınıp anlatılmıştır. Belli kurallara bağlı kalınmadan direkt gönüllere, kalbe,seslenme yolu seçilmiştir. Söylenenin iyice anlaşılması için bolca örneklereyer verilmiştir. Bundan dolayıdır ki hikayelerden faydalanılıp çoğu zamanhikaye içinde hikaye anlatılmıştır.
Mesnevi’deanlatılan hikayelerin çok farklı kaynaklardan alındığı bilinmektedir. Baştayüce kitabımız Kur’an-ı Kerim ve dinler tarihi olmak üzere Hint ve Fars kökenliPançatantra, Kathasaritsagara, Kelile ve Dimne, Mantıku’t- Tayr, İlahiname gibieserler bu kaynaklar arasında zikredilebilir.
Hiçşüphesiz Mevlana, hangi kaynaklardan yararlanırsa yararlansın ele aldığı konuyuolabildiğince güçlü ve derinlikli anlatabilmek için kendi üslubunu daMesnevi’sindeki hikayelere katmıştır.
Mistikyani dini, tasavvufi bilgileri, yaratılan bütün insanlığın ortak bir değeriolan mefhumları, birçok ayet ve hadis içerdiği için Mesnevi, İslam alemindebüyük bir ilgi toplamıştır. Bu durum öyle bir boyuta varmıştır ki değilMüslüman kesime gayri Müslümlere kadar nüfuz edip onların İslam ileşereflenmesine vesile olmuştur. Böylece evrensel bir boyut kazanmıştır.
Mesnevi,ahlaki değerleri ve ideal bir toplumda uyulması gereken kural ve davranışlarıiçerdiği için toplumsal bir değer olarak görülmüştür. Bütün İslam coğrafyasındaokunan temel kitaplar arasında en başta gelenlerden biri olmuştur. Onu açıklayançok eser yazılmış olup aradan geçen yaklaşık yedi yüz yılı aşkın süreye karşınbugün bile Mesnevi okumaları, bilhassa Anadolu’da bir gelenek halinde devametmektedir.
Her An Taze ve Genç Mesnevi:
Mesnevi,13. Yüzyıl Anadolu’sundan çağlar boyunca bütün insanlığa seslenen muhteşem bireserdir. Bunda hiç şüphesiz, Mevlana’nın yaşadığı şehrin, çağın ahlak vekültüründen yola çıkarak bütün insanların her devirde sahip olması gerekendeğerleri sıcak, çarpıcı bir anlatımla yürekten gelen bir sesle anlatmasındankaynaklanmaktadır.
Mesnevi’deaşk(ilahi), ahlak, ilim, akıl ve hakikat gibi yüzlere kavramın yanı sıraiyilik, kötülük, cömertlik, cimrilik, dünya hırsı, bilgelik, yardımseverlik,doğru ve yanlış dindarlık gibi güncelliğini her zaman koruyan konuların elealındığı nefis hikayeler anlatıldığını görüyoruz.
Buözellikleriyle Mesnevi, her çağa hitap ettiği gibi her yaşa ve zümreye de hitapetmektedir. Çocukluk ve ilk gençlik dönemlerini yaşayanlar Mesnevi’yi bir uçsuzbucaksız masallar denizi olarak görebilir. Son derece zengin bir bitkiler vehayvanlar alemi içinde mutlu, huzurlu, eğleneli ve heyecanlı zamanlargeçirebilirler.
Kişiliklerini(karakterleri) şekillendirme dönemindeki genç insan için Mesnevi, belkiyüzlerce ciltte bulamayacağı bilgi ve hikmetleri, yol ve yöntemleri severeksindirebileceği bir hazinedir.
Felsefeyle,doğa bilimleriyle, din, tasavvuf ve ahlakla, edebiyatla, özdeyişlerleilgilenenlerin her biri için Mesnevi’de girip gezinebilecekleri derin vadilervardır.
Tasavvufikodları henüz çözemeyen, ince mecazları , Mevlanaca kimi zaman özelliklegizlenmiş manaları kavrayamayan gençler için Mesnevi’deki hikayeler, sonsuz birdenize açılan kapı niteliğindedir. Yorulmadan okunacak, keyif alınacak herhikaye aslında bir insanlık dersi taşımaktadır. Her hikaye, daha derin, dahakapsamlı düşüncelerin kavranabilmesi için anlatılmıştır.
Mesnevi’detoplam 254 hikaye yer almaktadır. Ben bunlardan birkaçını gazetemizde sizdeğerli okuyucularımla paylaştım. Bu öyküleri okuyup anladığınızda, bir bakımakendinizi, Mesnevi’nin kapısından girmeye hazırlamış olacaksınız. Bu da bizleriinşaallah, Mesnevi’yi okumaya yönlendirerek Mesnevi’yi daha iyi anlamamızavesile olur. (Bitti.)
