Osmanlı Devleti ile Rusya arasındaki ilk siyasîmünasebetler XV. yüzyılın başlarında III. İvan zamanında ve Kırım Hanı MengiGiray’ın tavassutu ile 1492 yılında ticarî nedenlerle başladı. Bu tarihtensonra dikkatten uzak bir şekilde siyasî, askerî ve ekonomik yönlerden giderekgüçlenmeye başlayan Rusya, ilişkilerini Kırım Hanlığı ve Kefe Beyliğiaracılığıyla yürüttüğü Osmanlı Devleti ile münasebetlerini bozmamaya gayretgösterdi.
Bahçesaray ya da Çehrin anlaşması,Osmanlı-Rus Savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğu ile Kırım Hanlığıve Rusya Çarlığı arasında Kırım'da 3 Ocak 1681'de imzalanmış olan birantlaşmadır. Aynı zamanda Rus Çarlığı ile Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan ilk resmi antlaşmadır.
Türk – İran ilişkilileri milattan çok öncesine dayansa daOsmanlı devleti ile İran arasındaki ilk münasebetler, Fatih Sultan Mehmetdöneminde Anadolu Türk Birliği’nin teşekkülü sırasında gerçekleşti. Akkoyunhükümdarı Uzun Hasan’ın Trabzon- Rum İmparatorluğu ile Karamanoğullarıbeyliğini koruma gayretleri ve Orta Anadolu’ya yönelik faaliyetleri OsmanlıAkkoyunlu savaşlarını kaçılmaz hale getirmişti.1473 Otlukbeli savaşı ileAkkoyunlular yıkılma sürecine girdi.
İran ile ilk anlaşma ise 1555 tarihindegerçekleşti. Kanunu döneminde gerçekleşen bu anlaşma ile Doğu Anadolu,Nahçıvan dâhil Osmanlı idaresine geçti doğu sınırları güvenlik altına alındı.
21.yy da bu üç devlet, 25 Kasım 2017 tarihinde liderlerinkatılımı ile ilk defa bir araya geldi. Cumhurbaşkanımız R.Tayyip ERDOĞAN, Rusyadevlet başkanı Vlademir PUTİN ve İran Cumhurbaşkanı RUHANİ arasındaOrtadoğu’nun geleceğinin dizaynı için ikinci dünya savaşı sonrası oluşan kaosve boşluğu doldurmak amacı üçlü bir zirve gerçekleştirdiler.
1945’te Polonya ve Doğu Almanya’nın geleceği için “yalta konferansında” bir araya gelen Rusya, İngiltere ve Amerikageliyor akıllara. Zirve devletlerin bir araya gelmesi ile 2. Dünya savaşısonrası bahsi geçen yerlerin durumu görüşülmüştü.”Soçi zirvesi” Rusya’nınbölgede yeni bir” yalta” oluşturma gayretinden başka bir şey değildir.
Her üç devlet de bir şeyler kazandı. Putin, Arapdünyasına tutunduğu Suriye'de Rus nüfuzunu korumayı başardı. Ruhani, DoğuAkdeniz'de İran için daha güçlü bir etki alanı yarattı ve Esad'ın devrilmesineengel oldu. Esad'ın devrilmesi, Tahran'ın bölgedeki müttefiki Hizbullah'labağını keserdi. Türkiye de Suriye sınırlarının büyük bir kısmında Kürtlerinkontrolü ele geçirmesini engelledi.
Sorun şu ki, amaçları birbirileriyle bağdaşmıyor. İran veRusya, Amerika'nın Suriye'de Kürt ve diğer müttefikleriyle kontrolü sağladığıbölgelerden çekilmesini istiyor. Rusya bunun Kürtlerle özerklik anlaşmasınavarması anlamına geleceğini düşünüyor.
Türkiye, sınırlarının PKK'nın Suriye kolu tarafındanözerk bir yapıyla kontrol edilmesine müsamaha göstermeyecek. Soçi zirvesisonrası ABD’ den geri adım geldi. Trump; terör gruplarına silah sevkiyatınındurdurulduğunu açıkladı. Çok inandırıcı olmamakla birlikte bekleyip görmekgerekiyor.
