f)-TEŞHİS (KİŞİLEŞTİRME): İnsan dışındaki varlıklara insana ait özelliklerininverilmesidir.

NOT: Her “teşhis”te aynı zamanda “kapalıistiare” vardır.

ÖRNEK: Bulutlar ağlıyordu ben doğdumdiye.

                Birmahzun mor menekşe ağlıyor mu ne?

g)-İNTAK (KONUŞTURMA): İnsan dışındaki varlıkların konuşturulmasına denir.

ÖRNEK: Bülbül: “Senin nazını çekemem”diyordu nazlı güle.

                Benki toz kanatlı bir kelebeğim

                Minicikgövdeme yüklü Kaf Dağ

NOT: İntak sanatının olduğu her yerdedoğal olarak teşhis de vardır. Fakat her teşhiste intak olmayabilir. Çünküintakta kişileştirilen varlığın konuşturulması esastır.

ğ)-TENASÜP (UYGUNLUK): Anlam bakımından birbirini tamamlayan kelimelerin birarada bulunmasıdır.

ÖRNEK: Arım balım peteğim               Artık demir almak günü gelmişsezamandan

                Gülümdalım çiçeğim             Meçhule gidenbir gemi kalkar bu limandan

                Bilsemki öleceğim                 Hiç yolcusuyokmuş gibi sessizce alır yol 

                Yineseni seveceğim              Sallanmaz okalkışta ne mendil ne de bir kol 

 h)- TEVRİYE (İKİ ANLAMLILIK): Birdençok gerçek anlamı olan bir sözün herkesçe bilinen yakın anlamıyla değil de uzakanlamın kastedilerek kullanılmasıdır.

ü Örtmek, amacını gizlemek anlamına gelir.

ÖRNEK: Ulusun korkma, nasıl böylebir imanı boğar      Sarımsak da acı amaevde lazım bir dişi

                Medeniyetdediğin tek dişi kalmış canavar        Gül yağını eller sürünürçatlasa da bülbül

I)-TEZAT (KARŞITLIK): Anlamca birbirinin karşıtı olan kavramların,durumların bir arada kullanılmasıdır. 

ÖRNEK: Geç yatar, erken kalkar                           Güleriz ağlanacakhalimize

                Yetmezmi bu dert, bu derman sana    Sana çirkindediler, düşmanı oldum güzelin

i)-TARİZ (İRONİ, İĞNELEME, TAŞ ATMA): Bir kimseyi iğnelemek, onunla alay etmekamacıyla söylenen sözün gerçek  ve mecazanlamı dışında büsbütün tersini kastetmektir.

ÖRNEK: Allah nazardan saklasın, bu nebüyük başarı!

                Nezeki bir çocuk, on yaşında okumayı ancak söktü!

 

 

 

 

 

j)-TELMİH (ANIŞTIRMA): Hatırlatma sanatıdır.

ÖRNEK: Senin aşkın bir ateştirsevgili   Ne büyüksün ki kanın kurtarıyortevhidi      

                Benİbrahim oldum yoluna       Bedr’inaslanları ancak bu kadar şanslı idi

                Gökyüzündeİsa ile

                TurDağı’nda Musa ile

                Elindekiasa ile

                ÇağırayımMevlam seni

k)-TERDİT: Şaşırtma sanatıdır.

ÖRNEK: Dişin mi ağrıyor? Çek kurtul. Verem misin? Üzülme onun da çaresi var:Ölür gidersin…

l)-TEKRİR: Tekrarlama sanatıdır.

ÖRNEK: Ben güzele güzel demem, güzelbenim olmayınca.

                Senitanımadan önce ben, ben değildim, Seni tanıdıktan sonra aslında bensizliğinsensizliğin olduğunu anladım.