- Olmuş veya olabilecek olayların oyuncular tarafından sahnede oynanması için yazılmış yapıtlardır.
- Tiyatronun ilk örnekleri Eski Yunan edebiyatı sanatçıları tarafından ortaya konmuştur.
- Geleneksel Türk tiyatrosunda ki bunlar: Karagöz, Ortaoyunu ve Meddah’dır yazılı kaynaklara pek rastlanmamaktadır. Çok eskiye dayanan geleneksel tiyatromuz, şifahi (sözlü) tiyatro ürünleri olarak değerlendirilir.
- Edebiyatımızda yazılı ilk tiyatro örnekleri Tanzimat ile başlar.
- Edebiyatımızda yazılan ilk tiyatro yapıtı: Şair Evlenmesi adı ile Şinasi’ye aittir.
- Edebiyatımızda sahnelenen ilk tiyatro eseri: Vatan yahut Silistre adı ile Namık Kemal’e aittir.
- Tiyatro yapıtları konularına göre üçe ayrılır:
- Tragedya(Trajedi):
- Seyircide heyecan, korku ve acıma hissi oluşturarak seyircinin ruhunu arındırmayı amaçlayan tiyatro yapıtlarıdır.
- Konularını mitoloji ve tarihten alır.
- Kahramanlar: Tanrı, tanrıça ve soylulardan oluşur.
- Manzum olarak yazılır.
- Seçkin bir üslup kullanılır.
- Öldürme, yaralama, dövüş, korkunç ve çirkin gibi olaylar sahnede gösterilmez.
- İnsanoğlunun hırslarını, kavgalarını gösterir; çoğu felaketli sonuçlara bağlanır.
- Üç birlik kuralına uyar: Olay, yer ve zaman.
- Birbiri ardınca süren koro ve diyalog bölümleri vardır.
- İlk temsilcileri: Eski Yunan sanatçıları Aiskhylos, Sophokles, Euiripides.
- XVII. yüzyılda yaşamış olan Fransız edebiyatı sanatçıları Corneille ve Racine de önemli trajedi yazarlarıdır.
- Komedya (Komedi):
- Toplumda ve insan ilişkilerinde görülen gülünç yanların ortaya konulduğu tiyatro yapıtlarıdır.
- Toplumda ve günlük hayatta görülen eksiklik ve aksaklıklar, seyirciye güldürü öğeleriyle verilirken seyircinin bu konular üzerinde düşünmesi amaçlanır.
- Konularını günlük hayattaki olaylardan alır.
- Kahramanlar toplumun her kesiminden olabilir.
- Manzum olarak yazılır.
- Üslupta seçkinlik aranmaz.
- Kişilerin öldürme, yaralama gibi her çeşit davranışları sahnede gösterilir.
- Üç birlik kuralına uyulur.
- Birbiri ardınca süren koro ve diyalog bölümleri vardır.
- İnsanoğlunun eksiklerini gülünç biçimde göstererek onu eğitme amacı güdülür.
- İlk temsilcisi Eski Yunan edebiyatı sanatçısı Aristophanes’tir.
- Komedi türünün en ünlü kişisi Fransız yazar Moliere’dir.
- Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk tiyatro yapıtı olan Şinasi’nin Şair Evlenmesi komedi türündedir.
- Dram:
- Yaşamı olduğu gibi hem acıklı hem de komedi gülünç yönleriyle yansıtan tiyatro yapıtlarıdır.
- XIX. yüzyılda tragedyanın katı kurallarını yıkmak amacıyla meydana getirmişlerdir.
- Acıklı ve gülünç sahneler bir arada yer alır.
- Olaylar, tarihten veya günlük hayattan alınabilir.
- Üç birlik kuralına uyulmaz.
- Olaylar çirkin bile olsa sahnede gösterilir.
- Kahramanlar her kesimden olabilir.
- Manzum veya nesir şeklinde yazılabilir.
- Temsilcileri: Willim Shakespeare, Victor Hugo, Goethe ve Schiller’dir.
- Namık Kemal’in Vatan yahut Silistre dram türünde yazılmıştır. Abdülhak Hamit Tarhan da dram türünde birçok eser vermiştir.
