Merhabalar. Bu aykiyazımda ayıplı malın ne olduğunu ve aldığımız bir mal ayıplı çıktığında hangihaklarımızın bulunduğunu anlatmaya çalışacağım.
Ayıplı mal, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nun sekizincimaddesine göre: Tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olanörnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gerekenözellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır. Ambalajında,etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklamve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan;satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğeaykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicininmakul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukukiveya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir.
Bir malın ayıplısayılabilmesi için o malda maddi, gizli, hukuki ya da ekonomik eksiklik olmasıgerekir. Ayıp önemli olmalıdır. Maldaki ayıbın önemli olup olmadığınıbelirlemede objektif ölçüler dikkate alınır. Malda bulunan eksikliğin malındeğerini ya da malı kullanım olağanı azaltıp azaltmadığına bakılmalıdır.
Ayıp kural olaraksözleşmenin kurulduğu ve malın tüketiciye geçtiği anda var olmalıdır.Tüketicinin ayıplı mal hükümlerinden faydalanabilmesi için malın ayıplıolduğunu bilmemesi gerekir. Yargıtay,maldaki ayıbın imalat hatasından olup olmadığının özellikle araştırılmasıgerektiğini, böylelikle kullanıcı hatasıyla oluşan kusurların ve normal kullanımdanmeydana gelen aşınmanın ayrılabileceği görüşündedir.
Aldığı mal ayıplıçıkan kişinin başvurabileceği bazı seçimlik haklar vardır. Haklardan birisiniseçecek olan tüketicidir. Sorumlu olanlar, tüketici hangi hakkını seçmişse onuyerine getirmek zorundadır. Bu haklar seçimlik haklar olduğundan, tüketici birdefa tercihini yapıp, seçimlik haklardan birisini kullandığında diğer seçimlikhakları kullanma ihtimali ortadan kalkmaktadır. Tüketicinin sahip olduğu dörtseçimlik hak şunlardır: Sözleşmeden Dönme: Tüketici bu hakkınıkullanmak yönündeki iradesini bildirdiğinde sözleşme hükümsüz kalır ve taraflarsözleşme nedeni ile verdiklerini karşılıklı olarak iade ederler. Yani; ayıplımal satıcıya, ödediği bedel tüketiciye geri verilir. Malın Ayıpsız Misli ile Değiştirilmesi: Tüketiciye, ayıplı malınyenisi ile değiştirilmesini talep hakkı tanınmış bulunmaktadır. Malın ayıplıolması durumunda; tüketici aynı cins ve özelliklerde ayıpsız mislininverilmesini talep edebilir. Teslim edilen yeni malın da ayıplı olması halindetüketicinin yeniden seçimlik haklardan birisini kullanabilir. Ayıp Oranında Bedel İndirimi:Tüketici, malı ayıplı hali ile kabul etmekle beraber maldaki ayıp oranındabedelden indirim yapılmasını isteyebilir.Ayıbın Ücretsiz olarak Giderilmesi: Tüketiciye tanınan diğer bir seçimlikhak ise ayıbın ücretsiz olarak giderilmesini talep etmektir. Tüketici, buseçimlik hakkı, mal, garanti belgesi ile satılması zorunlu olan mallardanolmasa bile kullanabilir. Tüketiciler ayıplı mal nedeniyle sorumlulara müracaatettiğinde, önce bu hakkını kullanmak zorunda oldukları izlenimi verilmekte yada ayıp nedeni ile sorumlulara teslim edilen mallar tamir edilip tüketiciye iadeedilmektedir. Oysa tüketiciye tanınan bu hak da diğer üçü gibi seçimlikhaklardan olup tüketici dilediğini kullanmakta özgürdür.
