İSİMLER: Varlıkları karşılayankelimelerdir.
a)- Varlıkların Sayılarına Göre İsimler
Ø Tekil İsim: Sayıca tek:Çöl, kum, taş…
Ø Çoğul İsim: Sayıca çok:Çöller, kumlar, taşlar…
Ø Toplulukİsmi: Şeklen tekil; anlamca çoğul: Millet, ordu…
b)-Varlıkların Verilişlerine Göre İsimler
Ø Özel İsim: Dünyada tekolan varlıkları karşılayan isimlerdir: Türkiye…
Ø Cins İsim: Dünyada tekolmayan varlıkları karşılayan isimlerdir: Ağaç…
c)-Varlıkların Oluşlarına Göre İsimler
Ø Somut İsim: Okulun bahçesinde ağaçlar vardı.
Ø Soyut İsim: Yalnızlıken çok korktuğu şeydi.
ç)-Yapılarına Göre İsimler
Ø Basit İsim: Hiçbir “YAPIMEKİ” almamış isimlerdir: Kalem…
Ø Türemiş İsim: Mutlaka“YAPIM EKİ” almış isimlerdir: Kalemlik…
Ø Bileşik İsim: İkikelimenin birleşip kalıplaşması sonucu oluşan isimlerdir. Şu dört şekildenbiriyle yapılır:
ANAYASA MİRASYEDİ ÇEKYAT KAHVERENGİ
Not:“YAPIM EKİ”, eklendiği kelimenin anlamını değiştirendir: Göz - lük – çü… “ÇEKİM EKİ”, eklendiğikelimenin anlamını değiştirmez: Göz –ler…
Not: Bir kelimedeönce “YAPIM EKİ” daha sonra ise “ÇEKİM EKİ” gelir.
Not: Kelime köküile türeyen kelime arasında bir anlam ilişkisi olmalıdır: Sarı – şın – lar.
İsimTamlamaları: En az iki ismi “İYELİKBAĞLANTISI” içerisinde meydana getirdiği tamlamadır.
· Birincisine “TAMLAYAN”, ikincisine “TAMLANAN” denir.
· Tamlayan (-ın, in, un, ün, nın, nin, nun, nün);Tamlanan (-ı, i, u, ü, ları, leri, ası, esi).
· “NEYİ” sorusu ile bulunur.
· Tamlayan “-im” ekini alabilir. Bu olay sadece “BEN veBİZ” zamirlerinde görülür.
· Bazan da “-dan, den” eki de tamlayanda görülür. Fakattamlayan çoğul eki alacak ve tamlanan da belgisiz zamir olacak.
· Dört gruba ayrılır: “belirtili, belirtisiz, zincirlemeve takısız isim tamlaması.”
· Belirtiliİsim Tamlaması: Tamlayan ile Tamlananın bulunduğu tamlamalara denir.
· Tamlayan ile Tamlanan arasına kelime ya da kelimegrubu girebilir.
· Tamlayan ile Tamlanan yer değiştirebilir.
· Tamlayan zamir olduğunda söylenmeyebilir. Buna“Tamlayanı Düşmüş İsim Tamlaması” denir.(ONUN, BENİM).
· Belirtisizİsim Tamlaması: Tamlayanın ek almamış haline denir.
· Zincirlemeİsim Tamlaması: En az üç kelimeden oluşur.
· Takısız İsimTamlaması: Tamlananın “NEYDEN” yapıldığını ya da “NEYE”benzediğini bildirir.
