Uçsuz Bucaksız Bir Okyanustur Mesnevi: Mesnevi,Mevlana’nın tanınmış en önemli eserinin yanı sıra medeniyetimizin ve klasikedebiyatımızın da en nadide türlerinden biri olma özelliğini taşımaktadır. Mevlana’nın ustalık dediğimiz en zirvedöneminde yani ömrünün son on beş yılında kaleme almıştır.
Mesnevi,günümüzde halen Mevlana Müzesinde sergilenen 1278 tarihli, elde bulunan en eskinüshaya göre 25.619 beyitten ve altı ciltten oluşan dev bir yapıttır.
AslındaMesnevi, günümüzde hikayelerin (öykülerin) yerini karşılayan ve Doğuedebiyatında kullanılan ve mısraları kendi aralarında kafiyeli uzun manzumeserlere verilen genel addır. Örneğin: Fuzuli’nin “Leyla ile Mecnun”; Şeyhi’nin“Harname”si birer mesnevidir. Lakin Mevlana eserine özel bir ad koymadığı vekitap içinde birkaç kez ondan mesnevi diye söz ettiği için bu dev eser, Mesneviolarak anılmış ve bu, ona ad olmuştur.
Didaktikyani öğretici bir eser olan Mesnevide konular, çok samimi bir üslupla elealınıp anlatılmıştır. Belli kurallara bağlı kalınmadan direkt gönüllere, kalbe,seslenme yolu seçilmiştir. Söylenenin iyice anlaşılması için bolca örneklereyer verilmiştir. Bundan dolayıdır ki hikayelerden faydalanılıp çoğu zamanhikaye içinde hikaye anlatılmıştır.
Mesnevi’deanlatılan hikayelerin çok farklı kaynaklardan alındığı bilinmektedir. Baştayüce kitabımız Kur’an-ı Kerim ve dinler tarihi olmak üzere Hint ve Fars kökenliPançatantra, Kathasaritsagara, Kelile ve Dimne, Mantıku’t- Tayr, İlahiname gibieserler bu kaynaklar arasında zikredilebilir.
Hiçşüphesiz Mevlana, hangi kaynaklardan yararlanırsa yararlansın ele aldığı konuyuolabildiğince güçlü ve derinlikli anlatabilmek için kendi üslubunu daMesnevi’sindeki hikayelere katmıştır.
Mistikyani dini, tasavvufi bilgileri, yaratılan bütün insanlığın ortak bir değeriolan mefhumları, birçok ayet ve hadis içerdiği için Mesnevi, İslam alemindebüyük bir ilgi toplamıştır. Bu durum öyle bir boyuta varmıştır ki değilMüslüman kesime gayri Müslümlere kadar nüfuz edip onların İslam ileşereflenmesine vesile olmuştur. Böylece evrensel bir boyut kazanmıştır.
Mesnevi,ahlaki değerleri ve ideal bir toplumda uyulması gereken kural ve davranışlarıiçerdiği için toplumsal bir değer olarak görülmüştür. Bütün İslam coğrafyasındaokunan temel kitaplar arasında en başta gelenlerden biri olmuştur. Onu açıklayançok eser yazılmış olup aradan geçen yaklaşık yedi yüz yılı aşkın süreye karşınbugün bile Mesnevi okumaları, bilhassa Anadolu’da bir gelenek halinde devametmektedir.
devamedecek…
