Ramazan bir ibadet mevsimi olduğu gibi aynı zamanda sosyal, kültürel ve iktisadi hayatı da besleyen kendine has bir dil ve edebiyat ve bir güzellik inşa etmektedir. Eski ramazanlarda “Ramazaniyye” dedikleri kasideler, ramazan ilahileri. Yazarlar ve söylerlerdi. Ramazan kendin olma mevsimidir. İnsanın kendin olması pek müşkül pek zor ama ramazan bu zoru aşma mevsimidir. Ramazan bir miskinlik ayı değil bir mücadele ayıdır. Nefisle mücadele , Cihad-ı Ekber zamanıdır. Nefisle mücadele ,kalbe, özün özüne erişmek için mana alemine bir seyahattir. Oruç bir mücadeledir. Bu mücadelenin temelinde ise sabır vardır. Oruç sabırdır, zaferdir. Peygamberimizde ;”Oruç sabrın yarısıdır” buyurmuştur. Kendi iç aleminde nefis mücadelesine kazanmayanların zafere de eremeyeceklerdir. Ramazan yeni bir lisana erişme mevsimidir. İnsan yeme ve içmeyi terk ettiği gibi yalan, gıybet, dedikodu ve malayani, boş sözü bıraktığı için yeni bir dil, yeni bir lisana kavuşuyor oruçla buluşan insan. Ramazan öğrenme ve bilgi edinme mevsimidir. Söz ve sohbet meclislerinde ,iftar buluşmalarında, mukabele halkalarında, vaaz ve hutbelerde ve cami ve cemaatte hep bir şeyler öğreniyor insan. Ramazan, huzur ve mutluluk mevsimidir. Ramazan bereketi ile hanelere huzur gelir. Daha çok sevap olduğu için zekatlar bu mevsime ayarlanır. Sadaka ve fitreler verilir. Veren verme, alan kişide ihtiyacını karşılama huzuruna erer. Bütün insanlar bilir ki Ramazan ayında toplumsal huzur artar. Hem de hastalıklar önemli ölçüde azalır. Ramazan insanın insanın içine dönmesi, kendini tanıması ve kendi evine gelmesi mevsimidir. İnsan bazen içine dönmeyi unutuyor. Kendi evine gelmeyi erteliyor. Eve dönmenin anahtar kelimesi ise iç muhasebe dir. Oruçta bunu sağlıyor. Ramazan ibadet, ve teslimiyet mevsimidir. Ramazan bir eğitim ve öğretim mevsimidir. Ramazan bir bakım mevsimidir. Bu ayda kalbin, ruhun ve aklın bakımı yapılır bu mevsimde. Bedenin bakımı olduğu gibi ruhun da temizlenmeye, arınmaya ihtiyacı vardır. Geldiyse ramazan, razı ise bizden, işte o zaman, gerçekten ramazan.
