Kainatı da içerisine alırsak dünya ile birlikte yaşanılan hayat tabakalarının beş olduğu beyan edilmektedir.Bunları başka bir bölüm de açıklamak üzere şimdilik şahit olduğumuz bazı olaylara dikkatinizi çekerek ifade etmeye çalışacağım.Zaman yaşanılan durum ve biraz da kişilerin manevi üstünlüklerine göre farklı yaşanmaktadır.Örneğin: Rüyada yaşanılan bir hayat (en uzun rüya üç dakikadan fazla sürmediği bilinmektedir)gerçek hayat ile kıyaslandığın da zamanın çok farklı işlediğini görürüz.O süre içerisin de rüyada gezdiğimiz veya gürdüğümüz yerleri gerçek hayatta yaşamak çok daha uzun sürede olacaktır.İşte burada zamanın ve mekanın çok farklı işlediğini müşahede etmiş oluyoruz.Aynı zaman da izlediğimiz bir filim bir veya bir buçuk saat sürer . Bu sürede insan doğar delikanlı olur evlenir yaşlanır ve ölür. O süre gerçek hayatta uzun yıllar ala bilmektedir.Burada da zaman ve mekanın farklı yaşandığı görülmektedir.İşte biz bu olayı bastı zaman ve tayyi mekan olarak ifade edebiliriz.Başka bir ifade ile H.Z Peygamberin miraç olayı Burak adı verilen bir binit ile yedi kat semayı geçerek arşı alaya yükselmesi oradan cennetül me’va sitretül münteha daha sonra ref ref denilen bir vasıta ile giderek kainatın yaratıcısı ve Rabbül Alemin olan Cenab _ı Hakla mükalemesi ve bizlere birçok müjdelerle başta namaz olarak bizlere hediye getirmesi bu hadiselerin meydana gelmesi çok uzak olmasına rağmen kısa bir süre gibi olması hatta yatağının sıcaklığı soğumadan gelmesi bizlere bastı zamanın ve tayyi mekanın en güzel örneğini göstermektedir.Yine Kur’an tefsirlerin de beyan edildiği üzere dünya hayatının mesudane bin senelik hayatı cennetin bir saatine eş değer olamıyacağı ve cennetin bin senelik mesut bir hayatı Cenab- ı Hakkı müşahede etmenin bir saatine bedel olamıyacağı anlatılmaktadır.Buradan da nlaşıldığı gibi bizim anladığımız zamanın dışın da yaşanılan zamanların olduğu açıkça görülmektedir.Ashab-ı Kef ehlinin üç yüz küsur sene uyutulduğu uyandıkların da birkaç gün veya birkaç saat uyuduklarını sanmaları gibi.Bunlar bastı zamanın ve tayyi mekanın en güzel örnekleridir.Kasır fehmimle anlata bildiysem kendimi bahtiyar mutlu bilirim.Allah’ın selamı inananların üzerine olsun. Ahmet OĞUZ
