İnsanlar iletişimlerini genelde sözlü ve yazılıanlatırlar. Anlatırlar ama çoğu zaman da usulü bilmedikleri için, hatayaparlar.
Bugünkü yazımda, yazılı ve sözlü anlatımda nelere dikkatedilmesi gerektiği üzerinde durmak istedim.
Maddeler halinde yazılı ve sözlü anlatımın özelliklerinedeğinip, sonra da yoruma geçelim. Önce sözlü anlatımdan başlayalım:
1. Bir konuyu,sahip olduğumuz birikimi kullanarak bir plân çerçevesinde anlatmadır. Açayım,dilimize gelen herşeyi, düşünmeden konuşmamalıyız. Çünkü dil yarası zorkapanır.
2. Anlatılacak konu dinleyicileri ilgilendirmelidir. Bunedenle karşınızda hitap ettiğiniz insanın genel kültür seviyesini bilmekdurumundasınız. Üst perdeden konuşursanız, sizi dinlemez. Alt perdedenkonuşsanızda dinlemez, ya da dinler görünür. Zamanınızı ve enerjinizi boşaharcarsınız.
3. Anlatıcı konuyu detaylarıyla kavramış olmalıdır. Uyarıaçık ama yine açıklamam gerekiyor, maden bir konuda konuşma yapıyorsunuz okonuya tam hakim olmanız gerekir. Yoksa, diğer insanlar konunun cahiliolduğunuzun farkına varır ve mahcupolursunuz. Yani bilmediğimiz konuda konuşmamız doğru olmaz.
4. Anlatılacaklar, bir plâna göre sıralanmalıdır.Sizlerin anlama kabiliyetinin benden yüksek olduğunu biliyorum ama rahmetlikbir arkadaşım vardı, sözün bir başından, bir sonundan verir, karıştırırdururdu. Bu durumda da komik olur, şakalaşırdık….
5. Dilin, açık ve anlaşılır olmasına dikkat edilmelidir.
6. İfadeler, duygu düşünce ve hayallerlezenginleştirilmelidir.
7. Kelimelerin ses vurgu ve tonlamalarına uyulmalıdır vebuna dikkat edilmelidir.
Bu konuda daha fazla yazmaya bilmem gerek kaldı mı? Arifetarif daha fazla gerekmez….
Bununla ilgili atasözleri de var bilirsiniz. Ya hayırkonuş ya sus!. Söz gümüş, sukut altındır v.s
YAZILI ANLATIM DAHA DA ÖNEMLİ
Yazılı anlatım tanımlanırken; “ Bir konuyu, sahipolduğumuz birikimi kullanarak, bir plân çerçevesinde yazıyla ifade etmektir.”Deniyor.
O halde sözlü anlatımda olduğu gibi, yazılı anlatımda dabir plan dahilinde anlatımımızı doğru ifade etmek gerekiyor.
Sonra, metinde anlatılanlar, kalıcı özelliğe sahipolmalı.
Yazılı bir metnin oluşturulabilmesi için kişinin bellibir kültürel birikime sahip olması gerekir. Ki bu konuda daha önce yazılmışeser ve makaleleri okumak gerekiyor.
Yazacağı türün özelliklerini bilmesi ve bu özelliklereuygun bir yazı oluşturması gerekir.
Dilin yapısına ait özelliklerin bilinmesi, cümlelerinkuruluş biçimlerinin doğru olması gerekir.
Metnin anlaşılır bir dil ile oluşturulması, metindesanatlı ifadelerin kullanılmasına engel teşkil etmez.
İfade yazlı olarak okuyucunun gözünün önünde olmasısebebiyle ilgi takip oranı daha elverişlidir.
Duygu ve düşüncelerindaha iyi anlaşılabilmesi için değişik anlatım biçimleri kullanılmalıdır.Örneklendirme yaşanmış hikayelerden oluşursa daha da yerinde olur.
BOŞ KONUŞMAK
Büyükler ya hayır konuş ya sus demişler. Tasavvuf ehli yaYaratan’ı anmış, ya da susmuşlar bu nedenle.
Çarşı Pazar da bile dillerinden Allah’ı zikir olmuş.
Ömer Paksu hocamdan yıllar önce dinlemiştim. Allahzihnimize gelen cümleleri söylemeden veya yazmadan onun önünü üç duvarduymuştur. Kalp duvarı, Gırtlak Duvarı, Dil ve Dudak Duvarı.
Bunun için üç defa düşünüp, bir defa yazmak ve konuşmakgerekiyor.
Unutmamak gerekiyor ki, günümüzde susmak, konuşmaktandaha iyi, keza boş yazmak da aynısı olup, tam bir felakettir.
Bu duygularla gününüz hayırlı olsun.
Kalın sağlıcakla.
