2023 yılı itibarıyla Kahramanmaraş’ta 55 büyük, 92 orta, 301 küçük ve 3.863 mikro ölçekli olmak üzere toplam 4.311 imalat sanayi bulunmaktadır.

Bunların içinde yer alan ayakkabı sektöründe %10’luk katma değere sahip bölgede, 18 bin kişiye istihdam sağlanıyor. Ayrıca bölgenin sektördeki pazar payı 400-500 milyon dolar arasında bir rakama sahiptir.

Kadın ayakkabı üretiminde Kahramanmaraş Türkiye’de 2’inci sırada yer almaktadır. 6 Şubat günü’ne kadar, yaklaşık 4500 kişinin istihdam edildiği sektörde günde 30 bin çift ayakkabı üretiliyordu. Fakat deprem sonrası 40 civarı işyeri yıkık veya ağır hasarlı duruma geldi. Makine ve ekipmanlar zarar gördü. Usta-çırak modeliyle imalat yapan işletmelerde diğer sektörlerde olduğu gibi istihdam kaybı oluştu. Üretimin iki aya yakın bir süre durması nedeniyle ciddi ekonomik kayıplar yaşandı.

Bundan sonrası için, üretimin devam edebilmesi adına işletme sahiplerinin mağduriyetleri giderilmeye çalışıyor, çarşıda yıkılan mağazalar yerine esnaf çarşıları yapılıyor. Deprem sonrası ayakta olan esnaf atölye ve dükkanlarda sektörü eski günlerine döndürmek adına mücadele ediyor. Şehir dışına giden nüfusun dönmesi ve işyerlerinin yeniden inşasıyla depremden önceki üretim kapasitesine dönmek tüm ayakkabıcıların dileği… Daha ötesi, devletten sözünü aldıkları kendilerine has yapılacak olan sanayi sitesinde öncekinden de fazla üretim yapmak… Çünkü dünya ayakkabı sektörünün 2024 yılında 463 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

Bir sektör zarar gördüğünde o sektörün hizmet aldığı diğer alanlarda bundan fazlasıyla payını almaktadır. Örneğin ayakkabı sektöründeki negatif durum sektöre hizmet veren deri, tekstil, plastik, kimya, metal, petro kimya, ağaç ve ağaç ürünleri gibi sektörlerinde etkilenmesi demektir. Tıpkı Maraş biberinin tesislerde üretimi yapılamadığında tarladaki çifçiden, paketleme noktasına varıncaya kadar zincirin zarar görüp ekonomik kayba uğraması gibi!

Bugün Türkiye’nin kırmızı biber üretiminin %60’ını Kahramanmaraş karşılıyor…

Acının tek yakıştığı yer coğrafi işaret tescilli Maraş biberidir! Muhteşem aromasını ve -tatlı- acılığını Kahramanmaraş’ın verimli topraklarından alan, şahsına münhasır tat Maraş Biberi…

Türk mutfağının baş aktörlerinden birisi olmasının yanı sıra ilaç ve kimya sektöründe de kullanılmaktadır. Yılda yaklaşık 25 bin ton biber üretimi yapılan sektörde yaklaşık 6 bin kişiye istihdam sağlanmaktadır. Orta doğu ve Avrupa ülkelerine yılda 10 milyon dolarlık ihracat gerçekleştiriliyor.

Ne yazık ki, biberi üreten tesislerin %95’i -100 civarı tesis- 6 Şubat depremiyle kullanılamaz hale geldi. Tesislerin içinde bulunan biber ve biberi işleyen makineler ağır hasar aldı. Bu yıkımla sektör ağır darbe aldı ve üretim sekteye uğradı. Buna paralel Türkiye geneli için kırmızı ve pul biber arzında ciddi azalış ve neticesinde fiyatların yükselmesi kaçınılmazdır.

Bu nedenle, Kahramanmaraş’ın değeri olarak dünyaya mal olmuş Maraş Biberi’nin bir an önce üretimine başlanması gereklidir. Bunun için yer tahsisinden başlanarak ivedilikle çözüm üretilerek tesisler yeniden faaliyete geçmelidir.

Aslında Kahramanmaraş’ta tüm sektörlerin ayağa kalkması için fazla zamanı yok. Çünkü şehirdeki sektör çeşitliliğinin fazlalığı ve her bir sektörün Türkiye için önemini göz önünde bulundurduğumuzda hızlı harekete geçmenin gerekliliği görülmüş olur.

Tekstil, kuyumculuk, ayakkabı, biber, mutfak eşyaları haricinde Türkiye’nin kağıt üretiminin %20’sini, çimento üretiminin %10’unu, elektrik üretiminin %yüzde 9’unu karşılayan bir şehrin yeniden üretime geçmesi noktasında bir saniyenin bile önemi büyüktür. Buradan hareketle sanayicilerimizin talepleri vardı. Uzun vadeli kredi sağlanması, sigorta yükünün hafifletilmesi, 6. Bölge teşviklerine ilave destek verilmesi, işçilere özel teşvikler verilmesi, işçilere iyi maaş fırsatı sunulabilmesi için bazı vergi yükümlülüklerinden muaf tutulmak ve deprem bölgesi teşviklerinin hasar derecesine göre il ve ilçe bazında ayrıştırılması gibi…

Yaklaşık bir hafta kadar önce, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen iller, Cazibe Merkezleri Programı kapsamına dahil edilerek, buradaki yatırımlar 6. Bölge teşviklerden yararlanmasına kapı açan Cumhurbaşkanlığı kararı resmi gazetede yayınlandı.

Peki, yatırımcılara hangi destekler veriliyor? dediğimizde kapsam bir hayli geniş olmakla birlikte içerisinde,

Asgari 1 milyon 500 bin liralık yatırımlar 6. Bölge teşviklerinden faydalanabilecek olup, yıkılmış olup yeniden yapılacak tesisler, yeni yatırım gibi değerlendirilecek. Bunlar için ödenen ücretin asgari ücrete karşılık gelen tutarına 10 yıl sigorta prim muafiyeti ve işçi desteği uygulanacak.

İşletme dönemindeki enerji giderlerinin %30’u toplam 10 milyon lirayı geçmemek üzere 3 yıl boyunca destekleniyor.

Makine teçhizat alımlarında KDV istisnası, ithal makine için gümrük vergisi muafiyeti sağlanıyor.

Kurumlar vergisi %50 yatırıma katkı oranına göre %90 indirimli olarak uygulanıyor.

GSM şirketleri sildikleri depremzede borçlarını vergiden düşebilecek

Yatırım yeri tahsisi sağlanması gibi önemli ana başlıklar yer almaktadır.

Desteklerden, depremde hasar gören yatırımların yerine konulması amacıyla yapılacak yatırımlar, yatırım süresi devam eden ve tamamlama vizesi yapılmamış yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırımlar da dahil olmak üzere yeni yatırımlar yararlanabilecek.

Kahramanmaraş demek, Türkiye için çok şey demek!