ŞEYH EDHEM EFENDİ’NİN ÇİZİMLERİ VE DEFTERLERİ ŞİMDİ NEREDE? Edhem Efendi’nin eserleri Özbekler Tekkesi’nde korunmaktadır (Eserlerini nasıl yaptığını anlattığı defterler ve teknik çizimler inşallah günün birinde ehlinin araştırması için gün yüzüne çıkartılır ve sonrada kitaplaştırılarak ilim ve irfan peşinde koşanların istifadesine sunulur). Bunların saklandığı dolabın üstüne, metni kendisine ait olan, “Nakışlar dolapta saklıdır, bunları yapanda toprakta gömülüdür” diye yazmaktadır. Bu vasiyeti yerine getiren talebelerinden hattat Aziz Rifâî Efendi’dir. Şeyh Edhem Efendi İle İlgili Önemli Notlar: - Özbekler Tekkesi Şeyhleri,  Osmanlı Devleti ile Orta Asya arasında siyasi, diplomatik, kültürel münasebetler de elçilik yapıyorlardı. Tekkenin şeyhleri, bölgenin adetlerini iyi tanımaları sebebiyle üst seviye elçi olarak görevlendirilmişlerdir. 1855 yılında Özbekler Tekkesi’nin başına geçen Edhem Efendi’de Orta Asya’dan gelen ulema ve devlet adamlarını, hatırı sayılır misafirleri Osmanlı Devleti için ağırlıyor onların isteklerini, sorunlarını devlet ileri gelenlerine iletiyordu. Hatta gerektiğinde, onları vezirler, paşalar ile görüştürüyordu. - İbrahim Edhem Efendi, yazımızın başından itibaren anlattığımız üzere bilim ve teknik sahasında gayretliydi.  Çevresinde  “hezarfen”  lakabıyla bilinirdi. Buharla çalışan bir motor yaptığını, bu motoru, yaptığı sandala takarak yüzdürdüğünü yazmıştık.  Makinenin pervane ve plakası tekkededir. Plakanın üzerinde “Üsküdar’da Özbekler Tekkesi’nde imal ve inşa edilmiş olan üç beygir kuvvetindeki buhar makinesi H. 1290 / M. 1875” yazmaktadır. - Özbekler Tekkesi’nde, porselen sanatı da Edhem Efendi önderliğinde dervişlere ve meslek sahibi olmak isteyenlere öğretilmiş, dergah bu faaliyeti ile günümüzün meslek edindirme kurslarına benzer bir hizmette vermiştir. - Üsküdar Özbekler Tekkesi’nde yetişen bir başka önemli şahsiyet de, Edhem Efendi’nin oğlu Sadık Efendi’dir. Farsça öğretmenliği de yapan Sadık Efendi’nin “Esas-i Lisan-i Turkî” adında bir eseri bulunmaktadır. - Şeyh Edhem Efendi, 1891 yılında tekkenin Hazine-i Hassa tarafından onarılmasını uygun gören II. Abdülhamid Han’a teşekkür etmek için yazı çekmecesi yapıp hediye etmiştir. Süslü yazı çekmecesini gören Sultan Hamid Han kendisi için yapılan bu değerli çalışmayı beğenmiş ve İbrahim Edhem Efendi’ye mükâfat olarak bir iftihar madalyası vermiştir. - Kendisi ürettiği makinelerin ve aletlerin teknik resimlerini de yapardı. Hatta teknik resimleri çizmek için gereken araçları da kendisi imal ederdi. - İlim ve irfanda öğrenme aşkında sınır tanımayan Şeyh Efendi, Hac mevsiminde dergaha gelen bir Hintliden dokuma öğrenmiş, daha sonra nadide Hint kumaşları dokuyarak saraya da hediye etmiştir. ŞEYH EFENDİ’DEN BİR HATIRÂ Dervişlerinden Zekai Paşa, hazretin sohbetlerinin müdavimiydi. Bir gün dikkatle kendine baktığını görünce “Niçin dikkatli bakıyorsun?” der.  Zekai Paşa: “ Efendimiz resminizi yapacağımda ondan, özenle bakıp evde çizeceğim,” diye arz etti.  Hazrette “O halde burada çiz,”  buyurdu.  Zekai Paşa, Şeyh Edhem Efendi’nin oracıkta bugünde elimizde olan resmini çizdi.   VEFATI (8 Ocak 1904) 8 Ocak 1904 Cuma gecesi yatsı namazı arasında üç ihlas, bir Fatiha okunurken “amenna ve saddakna  (inandık ve tasdik ettik)” dedikten sonra secdeye kapanmış ve Hakk’ın rahmetine kavuş-muştur. Edhem Efendi, ertesi gün dergahın haziresine defnedilmiştir. Dönemine ve günümüze yol göstericilik yapan şeyh Edhem Efendi’nin aziz hatırası önünde hürmet ve saygıyla eğiliyorum. Tekkelerin miskinlik yuvası,  Şeyh Efendilerinde tembelhane bekçisi olduğunu söyleyenlere, Özbekler Tekkesi ve Edhem Efendi iyi bir cevap olsa gerektir.   Şimdilik hoşça bakın zatınıza… Meraklısına ça: Osmanlı Toplumunda Tasavvuf 19. Yüzyıl , İnsan Yayınları ,Hür Mahmut Yücer , s: 260-261 Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi , cilt :1 , Yapı Kredi Yayınları , Edhem Efendi  makalesi ,  s : 393-394 , Ömer Faruk Şerifoğlu Tarihin Meçhul Tanıkları, Yayınları, İbrahim Refik , S: 101-104 Osmanlı Toplumunda Tasavvuf, İnsan Yayınları , Ramazan Muslu , s: 303-304