Kuruldukları günden bu yana önemli işlevler yerine getiren tüketici hakem heyetleri üzerine birkaç köşe yazısı yazmıştım.

Daha çok olumsuz eleştiri içeren diğer yazılarımdan farklı olarak bu yazım ‘Övgü’ içermektedir.

Gerek Isparta’da gerekse Kahramanmaraş’ta başkanlık yaptım, dolayısıyla hem Hakem heyetlerinin çalışma koşulları hem de diğer hakem heyetlerinin aldıkları kararları hakkında epey bir bilgiye ve görgüye sahip oldum.

Daha çok olumsuzluklar nedeniyle eleştirilerime konu oldu, çünkü hakem heyetleri bir dönem bazen tüketicileri püskürten, bazen de çalakalem kararlar alan birer aygıta dönüşmüşlerdi. Alınan kararlardaki kimi gerekçeler satıcıların savunmasından oluşuyordu, kimi heyet karalarına şikayet konusu ile ilgisi olmayan dayanakları gerekçe göstermişti, kimi heyet gerekçeye bile gerek görmeden ‘talebin reddine’ deyip geçmekte bir beis görmemişti. Bu tutarsızlıkları konu edinen ‘Tüketici Sorunları: Hakem Heyetleri’ yazım epey ses getirmişti. 4077 sayılı yasadaki adı ile ‘Tüketici Sorunları Hakem Heyeti’ olan heyetin adına (:) koymam meramımı anlatmaya yetmişti: Tüketici sorunlarını çözmek için kurulan heyetler, tüketici için bir sorun haline gelmişti.

Tabi gelinen aşamada kimi konular ezber hale geldi ve bu nedenle en azından bu konularda tüketicilerin sorunları bir dilekçe ile çözülebiliyor.

Ancak ezber olmayan kimi konular işini ciddiye alan hakem heyetleri için ciddi bir sorun haline gelebiliyor. Bu sorunları hakem heyeti üyelerinin toplantı anında çözmeleri mümkün değil, sorunların yasaya uygun çözümü için sorunların raportörlerin iyi niyetli çabaları ile adeta kılı kırk yararcasına sorunun üzerinde çalışmasıyla ve nihayetinde problemlerin ayrı ayrı detaylandırılması buna dair yasa maddeleriyle eşleştirilmesi sonucu hakem heyetlerinin önüne getirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde sorun tam anlaşılmayacak ve çalakalem bir karar alınacaktır. Işte bunu yapan raportör sayısı ne yazık ki parmakla gösterilecek kadar az.

Çözülmesi zor gibi görünen iki  örnek karar var elimde. ilki, Tüketiciden  ‘hat açma kapama’ ücreti tahsil ediliyor, raportör konuyu yasanın ‘sözleşmelerdeki haksız şartlar’ maadesinin süzgecinden geçirmekle kalmıyor ayrıca ‘elektronik haberleşme sektörüne ilişkin  tüketici hakları yönetmeliği’ne de giderek tüketicinin haklı olduğunu ortaya koyuyor ve heyet çok rahat bir şekilde tüketici lehine karar veriyor. 

Ikinci şikayet de, cep telefonu faturasına ‘mobil ödeme’ adı altında ücret yansıtılan tüketicinin başvurusu ile ilgili karar. Firma savunmasında ‘game land’ servisi kapsamında tüketicinin onay vererek hizmet satın aldığını iddia etmiş ise de raportör yasada ayrı bir bölüm olarak ele alınan ‘mesafeli sözleşmeler’ maddesine gitmiş, bu maddeye göre, tüketiciye bir hizmet verildiğinde bunun bazı şekil şartlarına bağlanması gerektiğini ayrıca şayet hizmet verilip verilmediğine dair bir uyuşmazlık var ise hizmet verildiğine dair ispat yükünün sağlayıcıya ait olduğunu gerekçelendirerek hakem heyetinin önüne getirmiştir. Heyet de yasanın amir hükmüne göre ispatla yükümlü olan sağlayıcının hizmet verildiğini ispatlayamadığını gerekçe göstererek savunmayı yeterli bulmamış ve tehsil edilen ücretin tüketiciye iadesine karar vermiştir.

Her iki sorun da raportörlerimizin iyi niyetli çabası sonucu yasaya uygun şekilde çözüme kavuşturulmuş. Buna benzer bir çok sorunu çözüme kavuşturan Onikişubat Kaymakamlığı Tüketici hakem Heyeti Raportörleri Sayın Mehmet TAŞDEMİR ve Sinan BELEN  bu iyi niyetli çabaları nedeniyle her türlü övgüyü hakkediyorlar, Tüketiciler Birliği Başkanvekili olarak onlara teşekkür ediyorum.