Türk Ocakları Kahramanmaraş Şubesinin tertiplediği Ocakbaşı Sohbetleri’nde; “Kahramanmaraş’ın Turizm Potansiyeli ve Depremin Etkileri” konulu söyleşisiyle; KSÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Coğ. Böl. Öğr. Üyesi Doç. Dr. Nadire Karademir konuşmacı olarak yer aldı. 18 Nisan 2024 Perşembe akşamı Kahramanmaraş Edebiyat ve Sanat Derneği (MESDER) de gerçekleşen programa çok sayıda izleyici şair-yazar ve akademisyen katıldı.
Türk Ocakları Kahramanmaraş Şubesi Hars heyeti başkanı Prof. Dr. İbrahim Solak’ın açılış konuşmasıyla başlayan program, izleyiciler tarafından pür dikkat dinledi. Program konuşmacısı Doç. Dr. Nadire Karademir sözlerine şöyle başladı:
“KAHRAMANMARAŞ, GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE ‘BEREKETLİ HİLAL’ DENEN MEZOPOTAMYA’NIN EN ÖNEMLİ ŞEHİRLERİNDEN BİRİDİR”
“Kahramanmaraş tarihi dokusu ve kültürü ile süreç dâhilinde önemli olaylara tanıklık etmiş bir kenttir. Çok eski medeniyetlere, kültürlere, devletlere ev sahipliği yapmıştır. Köklü bir yerleşim olarak Hititler, Asurlular, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar ve Türkler yörede çeşitli zaman aralıklarında yer almışlardır. Geçmişten günümüze Bereketli Hilal denen Mezopotamya’nın önemli şehirlerinden olup tarihi ve kültürel açıdan oldukça zengin değerleri topraklarında barındırmaktadır.
Doğu Anadolu, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin birbirine en çok yaklaştığı bir alanda, üç farklı iklim tipi arasında bulunması dolayısıyla İran-Turan ve Akdeniz fitocoğrafik bölgelerinin geçiş kuşağında olmasına sebebiyet vermiştir. Bu sebeple de ülkenin en önemli endemik bitki türlerinin bulunduğu merkezlerinden biri olmuştur. Kahramanmaraş hem tarihi hem de doğal ve kültürel turizm kaynakları ile geçmişten günümüze turizm potansiyeli bakımından çekicilik taşıyan bir mekân olmuştur.”
Doç. Dr. Nadire Karademir konuşmasında Kahramanmaraş’ın zengin turizm potansiyeline değinerek şunları söyledi:
“KAHRAMANMARAŞ’TA TURİZME ÖGE OLARAK KULANABİLECEĞİMİZ ÇOK SAYIDA DEĞERİMİZ VAR”
“Ahır Dağı, Berit, Binboğa, Engizek, Nurhak Dağlarının yanı sıra; Uludaz Tepesi (Uğur böcekleri), Bulut Deliği, Direkli, Gümüş Kaya, Kırk Mağaralar, Savruk Mağarası, Keş Dağı Düdeni, Döngel Mağaraları, Fırnız Vadisi, Tekir ve Ali Kayası gibi turizm değerlerimizi sayabiliriz. Ceyhan Nehri, Aksu, Fırnız, Tekir Çayı, Hurman Suyu, Gâvur, Kumaşır Gölü, Kılavuzlu, Menzelet ve Sır Barajları gibi turizme öge olabilecek akarsularımız var. Bütün bunlara ilaveten; Kahramanmaraş Kalesi, Azgıt (Yeniköy), Haştırın, Hurman, Meryemçil (Geben), Mitel (Çuhadarlı) Kalesi gibi özellikle Andırın kaleleri turizm için önemli mekanlarımız…
Çukurhisar, Kazandere, Turunçlu ve Ufacıklı Mahallesi Kaya Mezarları’nın yanı sıra; Kurtuluş Anıtı, Kahramanmaraş Şehitliği, Süleymanlı Şehitliği. Uyuz Pınarı, Şeyh Adil, Sütçü İmam Çeşmesi. Acar, Divanlı, Elbistan Selçuklu, Paşa, Tüfekçi, Uzunoluk, Çiçekli, Çukur Hamamları, Ceyhan Köprüsü (Taş Köprü), Kanlı ve Kılılı Köprülerini sayabiliriz. Bütün bunların yanında çok sayıda tarihi camilerimiz, külliyelerimiz, Kapalıçarşımız, türbelerimiz, mevlevihanemiz, medreselerimiz ve tarihi konaklarımızı da bu değerler arasında sayabiliriz.
Ilıca Kaplıcaları, Döngele Kaplıcaları, Ekinözü (Celâ) İçmesi, Göksun Büyükkızılcık İçmesi; Yedi kuyular Kayak Merkezi; Yavşan Tabiat Parkı, Başkonuş Yaylası, Ayran pınar, Afşin Subatan, Ahırdağı, Eğri göl, Ağıllı, Seen, Ağoluk, Andırın Çığşar Yaylası, Nurhak Tahtalı Yaylası önemli turizm öğeleri arasında yer almaktadır. Ayrıca Kahramanmaraş’ta ören yerleri, höyükler, Germanicia Antik Kenti ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından tescil edilmiş olan dokuz tanede Anıt Ağacımız bulunmaktadır. Hepsi de başlı başına bir turizm değeridir.”
Konuşmacı Nadire Karademir Kahramanmaraş’ın somut olmayan kültürel değerleri, el sanatları ve yerel yemeklerin de kent turizmine büyük katkı sağlayacağını ifade ederek sözlerini şu şekilde devam etti:
“AVRUPA BİRLİĞİ COĞRAFİ İŞARET TESCİLLİ ÜRÜNLERİN ÇOĞALMASI TURİZMİMİZE ARTI DEĞER KATAR”
Kahramanmaraş’ta önemli turizm öğelerinden olan ve uzun yıllara yayılarak biriken uzmanlıklar neticesinde yerleşik beceriler haline gelen değerler de bulunmaktadır. Bu beceriler ceviz oymacılığı, bakır işlemeciliği, kuyumculuk, semercilik, abacılık, bıçakçılık, demircilik, keçecilik, kordon işlemeciliği, köşkerlik, oya işlemeciliği, sim sırma işlemeciliği, taş işlemeciliği, yorgancılık, saraçlık olarak sıralanabilir. Kahramanmaraş’a özgü yöresel ürünlerin bir kısmı Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Coğrafi İşaret unvanı almıştır. Ayrıca Çağlayancerit Cevizi ve Maraş Tarhanası da Avrupa birliği (AB) coğrafi işareti alan tescili ürünlerimiz arasında yer almıştır.
Doç. Dr. Nadire Karademir, konuşmasında, Kahramanmaraş’ın Unesco Yaratıcı Şehirler ağına dâhil edilmesi için gösterdiği gayrete değinerek, sözlerine şöyle devam ettirdi:
“KAHRAMANMARAŞ, TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE EDEBİYATIN MERKEZİ OLMUŞTUR.”
Yaratıcı şehirler ağı UNESCO’nun gündeminde yer alan 2030’da tanımladığı sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşılması, sürdürülebilir şehirler oluşturulması için çok önemli katkı sağlamaktadır. Gaziantep 2015’te Türkiye’den ilk olarak yaratıcı şehirler ağına Gastronomi alanında katılmıştır. Kahramanmaraş yörede tarihsel süreç içerisinde edebiyatın merkezi olmuştur. Birçok edebiyat adamının yaşadığı yerdir. Kahramanmaraş’ta Edebiyat (2021) alanında UNESCO Yaratıcı Şehirler Ulusal Listesinde yer almaktadır. Lakin henüz katılım sağlanmamış olmakla birlikte çalışmalar devam etmektedir.
Konuşmacı Doç. Dr. Nadire Karademir, yaşanan depremin kültürel varlıklarımızı olumsuz yönde etkilediğini ifade ederek sözlerine şöyle devam etti:
“KAHRAMANMARAŞ DEPREMDEN EN FAZLA ETKİLENEN ŞEHİRLER ARASINDA YER ALIYOR”
“Birçok farklı medeniyete ev sahipliği yapan Kahramanmaraş depremden en fazla etkilenen şehirlerimiz arasında yer almaktadır. Kahramanmaraş’ta korunmaya alınan 9 anıt ve abide, 5 idari yapı, 58 kültürel yapı, 1şehitlik, 25 askeri yapı, 41 endüstriyel ve ticari yapı, 46 dinsel yapı, 32 mezarlık, 327 sivil mimarlık örneği ve 17 adet tarihi kalıntılar olmak üzere 561 adet kültürel varlık bulunmaktadır. Depremin turizm açısından en önemli etkisi kültür varlıkları üzerinde yapmış olduğu yıkıcı etkisidir. Kahramanmaraş’ta depremde hasar gören ve ziyaretçi yoğunluğu bulunan burada sayamayacağımız kadar çok sayıda tarihi ve kültürel eserimiz etkilendiği gibi; Kahramanmaraş Saraçhane Cami, Şeyh (Şıh) Cami ve bazı Tarihi Maraş Evleri ise yıkılmış durumdadır.”
“AFŞİN ESHAB-I KEHF KÜLLİYESİ DEPREMİ HASARSIZ ATLATMIŞTIR.”
“Afşin’de UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde bulunan Eshab-ı Kehf Külliyesi depremi hasarsız atlatmıştır. Kahramanmaraş’ın sosyal, kültürel, tarihi ve siyasi yapısını yansıtan önemli kültürel mirası olan Germanicia Antik Kenti, M.Ö. 64’te Romalıların eline geçmiş, İmparator Gaisus Caesar Agustus Germanicus’un adı şehre verilerek ‘‘Kaiseria Germanicia’’ olarak isimlendirilmiştir. İlde bu kültürel yapının genelinde ve taban mozaiklerinde ve Arkeoloji müzesinde yer alan fil fosilinde de bir hasar belirlenmemiştir. Müze binalarında ufak çaplı hasarlar olsa da genel anlamda ciddi bir hasar bulunmamaktadır. Yalnızca Yedi güzel adam edebiyat müzesinde bazı çökmeler olmakla birlikte, bu müzeler depremden yaklaşık bir ay sonra tekrar ziyarete açılmıştır.”
“KAHRAMANMARAŞ UZAK-YAKIN BİRÇOK COĞRAFYADAN TURİSTİN İLGİSİNİ ÇEKEBİLECEK BİR MEKÂN ÖZELLİĞİ TAŞIR”
“Kahramanmaraş Avrupa’dan Ortadoğu’ya Uzakdoğu’ya kadar birçok coğrafyadan turistin ilgisini çekebilecek bir mekân özelliğindedir. Yörede sürdürülebilir turizm adına yılın tüm mevsimlerinde, tüm aylarında uygulanabilecek olan turizm türlerine kaynaklı edecek ögeler yer almaktadır. Doğal çevre odaklı rekreasyon amaçlı turizm türleri olan; yürüyüş, dağcılık, macera turizmi, rafting, kano, fotoğrafçılık, botanik turizmi, yaban hayatı ve kuş gözlemciliği, yayla turizmi, mağara turizmi, kırsal turizm, dağ turizmi, akarsu turizmi, tarım/çiftlik turizmi, sağlık turizmi, termal turizm, hava sporları turizmi, kış/kayak turizmi, yaşlı ve engelli turizmi, alışveriş turizmi, av turizmi, kültüre bağlı olarak; gastronomi, kültür, kültürel miras, afet/hüzün, inanç turizmi, ipek yolu turizmi, üçüncü yaş turizmi ve yaratıcı turizm uygulamaları yörede geliştirilebilir.”
Nadire Karademir, deprem konusunda halkın bilinçlenmesi adına, mutlaka deprem müzesinin kurulması gerekliliğine vurgu yaparak şunları söyledi:
“KAHRAMANMARAŞ’TA HÜZÜN TURİZMİ KAPSAMINDA DEPREM MÜZESİ MUTLAKA KURULMALI”
“Kahramanmaraş bir edebiyat şehridir. Geçmişten günümüze birçok şair, yazar, ozan bu topraklarda yetişmiştir. Hatta Türkiye’de edebiyat alanında yaratıcı edebiyat şehri olmak adına başvuru yapan ilk ve tek şehirdir. Dolayısıyla bölgede edebiyat turizm geliştirilebilir. Kahramanmaraş’ta da deprem konusunda bilinç kazandırılması adına afet/hüzün turizmi uygulamalarına önem verilmesi, Afet/hüzün turizmi kapsamında değerlendirilecek olan deprem müzesinin kurulmasının gelecek nesiller adına farkındalık yaratacağı düşünülmektedir. Bölgenin tarihi, kültürel ve doğal değerlerinde ortaya çıkan hasarlar giderilmeli, turizm adına yeniden yapılandırılma yapılırken bütüncül bir turizm perspektifiyle hareket edilmelidir. UNESCO gastronomi alanında yaratıcı şehirler ağına dâhil olan Gaziantep ve Hatay başta olmak üzere, Kahramanmaraş’ta Türkiye gastronomi turizminin öncü önemli bir şehridir Yörenin gastronomi kimliklerini kaybetmeyecek şekilde yatırımların devam etmesi önem taşımaktadır. Kahramanmaraş’ta yıkılan kültürel miras unsurlarına yapılan yatırımlar, devlet destekli olarak verilen hibeler ve yardımlar sayesinde daha hızlı bir şekilde alternatif turizm faaliyetlerinin arttırılması sağlanabilir. Kahramanmaraş turizminde deprem milat olup günübirlikçi ya da mevsimsel turistten çok her mevsim ve uzun süre konaklamalı turiste geçiş sağlanmalıdır.”
Doç. Dr. Nadire Karademir Kahramanmaraş’ta turizmin yeniden canlanması için ulaşımın önemine değinerek sözlerini şu şekilde tamamladı.
“TURİZMİN TEMELİ OLAN SEYAHATİN GERÇEKLEŞMESİ ADINA ÖZELLİKLE HAVAYOLU ULAŞIMINDA YAŞANAN PROBLEMLER ÇÖZÜME KAVUŞMALI.”
“Deprem bölgesinde hayatın normale dönmesi tabi ki belli bir süreç dâhilinde gerçekleşebilecektir. Turizmin tekrar canlanması, turistlerin yöreyi ziyaret motivasyonlarının arttırılması, yörenin turizm hizmeti sunma yetkinliğini tekrar kazanması elzemdir. Bu bağlamda tarihi, kültürel ve doğal öğelerde ortaya çıkan hasarların bir an önce giderilmesi turizmin temeli olan seyahatin gerçekleşmesi adına ulaştırma altyapısının eksiklerinin tamamlanması gerekmektedir. Yörede kara ve havayolu ulaştırmasında yapılacak olan iyileştirmeler doğrudan turizm sektörüne hizmet edecektir. Şehir içi ve şehirlerarası yollar, havalimanı bakım ve onarımları yapılmalı, özellikle hava yolu ulaşımında yaşanan problemler çözüme kavuşturulmalı, şehir ile direk otoban bağlantısı sağlanmalı, hızlı tren projesi en yakın zamanda hayata geçirilmelidir. Yörede özellikle kırsal alanlarda çadır, karavan, kamp, bungalov ev alanları geliştirilmelidir. Kahramanmaraş’ta turizmin eskisinden de iyi olması için yörede hem kültür, hem de gastronomi turizmi odaklı bir turizm master planı hazırlanmalıdır. Deprem yaralarının sarılması adına turizm ögeleri değerlendirilmeli, Kahramanmaraş kent bilincinin ve koordinasyonun oluşturulması, bütüncül bir turizm perspektifiyle kalkınmaya yönelik bir vizyonla hareket edilmesi sağlanmalıdır.”
Kahramanmaraş Türk Ocağı tarafından tertiplenen Ocakbaşı Sohbetleri her zaman olduğu gibi ilgi ile izlendi. Toplantı, soru-cevap bölümü ardından Hars Heyeti Başkanı Prof. Dr. İbrahim Solak tarafından kapanış ve teşekkür konuşmalarıyla tamamlandı.
Bu vesile ile; programı tertipleyen Kahramanmaraş Türk Ocakları Şubesine, Ocakbaşı Sohbetleri konuşmacısı Doç. Dr. Nadire Karademir’e, Mesder Kahramanmaraş Edebiyat ve Sanat Derneği’ne ve değerli katılımcılara çok teşekkür ediyoruz.
Selam ve sevgilerle.
