Raif Cilasun’un “Oğlum Osman” romanında,zengin bir Türk baba oğlunu, mühendislik eğitimi aldırıp, fabrikasını yönetmesiiçin Almanya’ya gönderir. Genç, Almanya’ya gider ama eğitimden ziyade, sarışınalman kızlarıyla ilgilenir. İçki ve kumar bağımlısı olur. Namazı bırakır. Osmanismini de gerici ve yobaz adı olduğunu düşünerek değiştirir. Kendisine “kaya” ismini koyar. Babası bunu öğrenir. O’naşöyle der:
”Ben senin adını Hz. Osman gibi dindarOsman Gazi gibi yiğit olasın” diye Osman adını koydum. Sen bu ismi beğenmeyip değiştirmişsin,adını bir taş parçası kaya koymuşsun, yazıklar olsun…” der.
Raif Cilasun’un bu “Oğlum Osman” romanı, filme de alınır. Her MüslümanTürk çocuğunun izlemesi gereken milli ve manevi vurguları güçlü bir film gerçekten.
İnsan, hayvan, yer ve diğer varlık isimlerinin insan algılarında vepsikolojisi üzerinde etkileri tartışılmaz bir gerçek. İş yerimize,apartmanımıza, atımıza, eşeğimize, kedi ve köpeğimize, tankımıza, uçağımıza, dağımıza,ovamızayeni bir isim verirken hep anlamlı,tutarlı,etkili,beğenilen bir isim olmasınagayret edilir. Dinler de çocuklara güzel isim konmasını tavsiye etmiş. NitekimHz.Peygamber: “Çocuklara güzel isim koyunuz.Zira onlar Ahirette dünyadaki isimleriyle çağrılacaklar…” demiştir.
Çocuklara İsim koyarken, yüksek sesle, sağ kulağına ezan, sol kulağına kamet okunarak dini bir ritüel yapılmasıda isim koymanın artık kutsal bir vazife, ilahi bir vecibe olduğu anlayışınıyansıtmaktadır.
Artık isim koymak daha önemli hale gelmiştir. Bu nedenle de isimlerinanlamlarıyla ilgili araştırmalar dikkat çekmektedir. Bu yazımda bazı popülerisimlerin anlamını ve hikayesini sizlerle paylaşmak istedim.
Aleyna, Belinay,Buğlem,Cemre, Ecrin, ,Ceylin, İrem gibi isimler neanlama gelmektedir? Kökeni ve ifade ettiği manaları nedir?
Aleyna: Bize ait, bizim üzerimize,bize ' anlamına gelen saçma bir isimdir. Araplar da Aleyna kelimesini zatenisim olarak kullanmamışlardır. Peki biz neden kullanıyoruz? Sadece kulağa hoşgeldiği için mi? Aleyna'nın geçtiğiayet: (İnne aleynâ lel hudâ) Türkçe’de anlamı: “Şüphesiz, bizim üzerimize düşanyol göstermektir” ayetinde geçen aleyna kelimesinin bir isim olarak konmasımantıksızdır. Koyduğunuz ismin Kuran’da geçmesine gerek yok, güzel anlamlıolması yeterlidir.
Aleyna isminin “esenlik, Allah'ın iyikulları” gibi manaları doğru değildir.
Bu anlamlar, Arapların ‘Esselâmü aleyna ve alâ ibâdillâhis-Sâlihîn’ yani “Esenliküzerimize ve Allah'ın bütün iyi kulları üzerine olsun” selamlaşma sözündenyorumlanmış ama doğru değildir.
Belinay: Anlamı ‘Peygamber Çiçeği’ olarakbelirtilmiştir, fakat bu kesinlikle yanlıştır.
Kuran-i-Kerim’de de yer almayan bir isimdir. Kökeni Türkçedir. Belinay aynıSelenay,Sevilay ve Doğanay gibi birleşik bir isimdir.Örneğin,Sevilay ‘sevilenay, ay gibi sevil’ anlamına gelir.
Belinay ise belinmek+ay kelimelerindenbirleştirilmiştir. Eski bir kelime olan ‘belinmek’, ‘bölünmek’ anlamına gelir.‘Belinen ay, bölünen ay, ay gibi bölün’ anlamını taşır.
Buğlem: “Cenneti müjdeleyen melek” Eski birkızılderili dilinde “bereket yüklü bulut” anlamına gelmektedir.
Cemre: Ateş parçası manasına gelir. Peygamberimizbazı isimleri anlamlarının kötülüğünden dolayı değiştirmiş. Cemre’yi de “güzelkız” manasına gelen Cemile'yle değiştirmiştir.
Ceylin: Çoğu yerde Ceylin’in anlamı ‘Cennetkapısı’ olarak belirtilmiş olsa da Ceylin Kuran-ı-Kerim’de geçmeyen ve ‘Cennetkapısı’ anlamına gelmeyen bir isimdir. Cennetin sekiz kapısı vardır: Salat,Cihad, Reyyan, Sadaka, Hac, Af, Eymen ve Zikir-İlim kapısı. Gördüğünüz gibiCeylin bu kapılar arasında yer almaz. Ceylin, Ingiliz bir isim olan Jaylin’inTürkçeleştirilmiş halidir. Jaylin ‘sakin’ manasına gelen bir isimdir. Ceyl,Farsçada “yengeç” demektir. Ceylin'in baska bir anlami da “yengeç yuvasi”demektir.
Ecrin: “Allah’ın hediyesi’ olarak” anlam verilse de bu yanlıştır. Ecrin kelimesi,Arapça “ecr” kelimesinden gelir. Ecr, “ücur, ücret” demektir. Ecrin de‘ücret’ demektir. Kuran’da. “De ki: Buna karşılık ben sizden bir ücretistemiyorum. Ve ben olduğundan başka türlü görünenlerden de değilim” ayetindegeçmektedir.
İrem: Halk arasında “Cennet bahçesi” olarakbilinir. Okuyuşta iyi güzel gibi gözükse de aslında Allahın sevmediği yalancıCennet demektir. Sapık Ad Kavminin, Cennete öykünmek için yaptığı İrem bağlarıve köşkler İslami literatürde hiç iyi kabul edilmez.
Günümüzde milli, tarihi şahsiyetleri isimolarak kullanmak yerine, kendine gayri milli ve dini unsurlardan isim arayan,yanlış isimlerle rezil kepaze olan garip insanlar var. Türklüğün derin ve geniştarihi, şanlı zaferleri, yüksek medeniyeti içinde insanlığa rehber olmuş sağlamkarakterlerin, ulu şahsiyetlerin şerefli isimleri varken, düşük milletleremensup absürt isimleri alıp kullanmak kültürel bir yozlaşmadır.
Milli benliği korumak milli isimlerkoymakla başlar. Şehrimizi istila eden yabancı isimli dükkân tabelalarına,apartman isimlerine, cadde, sokak dağ, ova, ırmak, kurum ve kuruluş isimlerinegöz yummamak gerekir. Bulgaristan’da, 1980’li yıllarda, Türklere karşıyürütülen asimilasyon projesi, Türklerin isimlerini değiştirme ile başladı. Bir ülkedeki isimler, o ülkenin kime aitolduğunun da tapusudur.
Son yıllar, ülkemizde, kendi mana ve ruh köklerimize,kültür coğrafyamıza ait olmayan acayip isimleri alan, garip insanlar ortaya çıktı.Levanten Müslümanlar yani…