Allahü Teâlânın Peygamberi vePeygamberine gönderdiği kitabı vasıtasıyla kullarına yasak ettiği, inananlarınkullanmasına izin vermediği zararlı, çirkin iş veya davranışlara İslâm’daHaram, izin verdiği şeylere de Helâl denir.
Her şey’i yaratan ve her şey’in sâhibi,mâliki olan Allahü teâlâdır. O, yarattığı bâzı şeyleri, çeşitlihikmetlerle kullarına yasak etmiştir. Bu yasakların her birinin mutlaka ayrıbir hikmeti ve sebebi vardır. Mülk sâhibi O olduğu için dilediği gibi tasarrufetmektedir. Kul, bu yasaklarla imtihan edilir, denenir.
Allah-ü Teâlâ; Mülk Sûresinde: “O(Allah) hanginizin daha güzel davranacağını sınamak (imtihan etmek)için ölümü ve hayâtı yaratmıştır. O mutlak gâliptir, çok bağışlayıcıdır.”buyurmuştur.
İnsanlık tarihi boyunca Yüce Allahtarafından insanlığa gönderilen Peygamberler ve o Peygamberleri vâsıtasıylakullarına gönderdiği hükümler topluluğu olan semâvî kitaplarda ve hükümlerinivaz’ ettiği Din’de bildirdiği îmân bilgileri yani Tevhid esasları aynıise de, emir ve yasaklar, haram ve helâller farklı olmuştur.
Vedâ haccında Arafat’ta tamamlandığı vekıyâmete kadar hükümlerinin değişmeyeceği bildirilen en son ve en mükemmel Dinolarak gelen İslâmiyet’te helâl ve haramlar, Kur’ân-ı Kerîm ve Hadîs-iŞerîflerle açıkça bildirilmiştir.
İslâm’da haramlar azdır. Helâller isepek çoktur. Dinin haram dediği şeylerden kaçınmak, her Müslüman için şart velâzımdır.
Haramlar, herkes tarafından kullanılıp, âdethâline gelse de aslâ helâl olmaz. Allahü teâlâ haramları işleyenleri deaslâ sevmez. Binâenaleyh, İslâm’da haramlardan kaçınmak, farzları yapmaktandaha sevaptır ve imândan sonra en mühim emirdir.
İslâmiyet’te haram’ı helâl, helâl’i haramkabul eden Dinden çıkar. Haramları terk etmekte, fertler ve cemiyetler için; enbaşta insanların sıhhati, cemiyetlerin nizâm ve intizâmı, kardeşlik bağlarınınkuvvetlenmesi gibi pek çok faydalar vardır.
İslâm Dininde büyük günah olarak ifadeedilen başlıca Haramlar, Peygamber Efendimiz (s.a.v.) tarafından şöylebeyan buyrulmuştur.
1- Allah’a şirk (ortak) koşmak,
2- Haksız yere adam öldürmek,
3- Nâmuslu kadına iftirâ etmek,
4- Zinâ etmek,
5- Harpten kaçmak,
6- Sihir yamak,
7- Yetim malı yemek,
8- Müslüman ana babaya âsî olmak,
, 9- Hırsızlık yapmak,
10-Gerek sıvı halde olsun, gerekse toz veya hap halinde olsun sarhoşluk vericiolan maddeleri içmek ve kullanmak.
İslam Dini maddive manevi, ferdi ve ictimai, bütün kötülükleri ve fenalıkları haram ve yasakkılmıştır. Bütün faydalı şeyler helal, zararlı olan şeylerde haram kılınmıştır.İnsana yarayacak faydalı bütün şeyler emredilmiş ve helal kılınmıştır. İnsanazararlı olan bütün şeylerde yasaklanmıştır.
Ayet-i kerimede; “Deki; Allah sadece açık-gizli bütün kötülükleri, günahı, haksız saldırıyı,Allah'ın hakkında hiçbir delil indirmediği şeyleri O'na ortak koşmanızı veAllah hakkında bilmediklerinizi söylemeyi haram kıldı."[1] Buyurmaktadır.
Yüce Allah temizşeyleri helâl, pis ve mundar şeyleri de haram kılmıştır. İslam’ın ahkamı beşgurupta özetlenmiştir. İnsanın koruması gereken beş şey(zaruret-i hamse)
- Dini korumak(Hıfzı din)
- Nefsi korumak(Hıfzı nefis)
- Irz ve namusu korumak(Hıfzı ırz)
- Aklı korumak(Hıfzı akıl)
- Malı korumak(Hıfzı mal)
