.
17 Nisan 1940. Köy Enstitüleri’nin kuruluşu. Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel ve İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç’tur Köy Enstitüleri’nin kurucusu. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü de hamisidir Köy Enstitüleri’nin.
.
Köy Enstitüleri, köy çocuklarını eğitip yetiştirerek köy öğretmeni açığını kapatma gayesiyle kurulmuştu. Yurdun değişik bölgelerinde kurulan 21 Köy Enstitüsü vardı. Şimdi yok ne yazık ki...
Köy Enstitüsü uygulaması, Hasan Âli Yücel'in 1946'da bakanlıktan ayrılmasına değin devam etti. Hasan Âli Yücel'in yerine Milli Eğitim Bakanı olan Reşat Şemsettin Sirer zamanında Köy Öğretmen Okullarına dönüştürüldü. Köy Enstitüleri 27 Ocak 1954'te kapatıldı.
.
Köy Enstitüleri, Anadolu aydınlanmasında çok önemli eğitim kurumlarıydı. Köy Enstitüsü’nü bitiren bir öğretmen 20 yıl köyde öğretmenlik yapmak zorundaydı. Öğretmenliğin yanında sağlıkçı, demirci, marangoz, duvarcı, arıcı, tavukçu, tarımcı idiler. Mutlaka bir meslekte uzmanlaşmak zorundaydılar.
.
Bizim Oğulcuk’tan Hamdi Ünal ve Mehmet Ayyıldız öğretmenlerimiz Pazarören Köy Enstitüsü mezunudurlar. Hamdi Ünal demirci ve duvarcıydı. Mehmet Ayyıldız ise demirciydi.
Hamdi Ünal öğretmenimiz Oğulcuk İlkokulu’nun banisidir. Oğulcuk İlkokulu 1944’te açıldı. Köylü, Hamdi öğretmeni pek tutmadı ilk zamanlar. Arkasından:
-Bazaören’de duvar örmüş. Oğretmen olmuş. Hamdi’nin öğretmenliğine gulağasma(*), dediler.
Ama zamanla Hamdi Ünal kendini kabul ettirdi Oğulcuklu’ya. Birçok öğrenci yetiştirdi. Bu öğrencilerin okuması için ana-babaları yönlendirdi. Teşvik etti. Okulun uygulama bahçesi çevre köyleri geçtim Yozgat’ta tektendi. Bu bahçede sıcak yastık yaptık altmışlı yıllarda. Domates, biber yetiştirdik ilkbaharda. Bunu da eleştirdi köylü. Sıcak yastığı gelip gördüler. Sonra şöyle dediler:
-Abooo Hamdi oğretmen camekanda gırmızı, büber, baldırcan, hıyar yitişdirecağamiş. Allah akıl fikir virsin.
Böyle diyenler daha sonra utandılar. Çünkü sıcak yastıkta sebze yetiştirmeyi başardık.
.
Mehmet Ayyıldız hem bizim köyde hem de Belören’de çalıştı uzun yıllar. Hayat Çeşmesi’nin kitabesini de Mehmet Ayyıldız öğretmenimiz yazmış.
Mehmet öğretmenimizin oğlu Doğan babasının Köy Enstitüsü diplomasını paylaşmış. Diplomada Milli Eğitim Bakanının imzası var. Köy Enstitüleri’ne verilen değerin bir göstergesi. “Öğrencinin sanatı: Demirci, Mecburi hizmet müddeti: 20 yıl” ibareleri yer almış diplomada.
.
Bir de Salih Çalıksoy, Pazarören Köy Enstitüsü’nün bu günkü durumunu gösteren bir fotoğraf koymuş WhatsApp grubuna. İn cin top oynuyor o ilim ve irfan yuvasında. İnsanın inanası gelmiyor.
.
Köy Enstitüleri 1954’te İlköğretmen Okulu adını aldı. Sonra Öğretmen Lisesi oldu. Şimdilerde tamamen kapatıldı Öğretmen Okulları. Sadece Eğitim Fakülteleri kaldı.
Köy Enstitüleri kapatılmasaydı Anadolu’nun çehresi değişirdi kuşkusuz. Köy Enstitüleri yeniden açılsa eski işlevini yerine getirebilir mi? Biraz zor. Çünkü köyler boşalmış. Köy ilkokullarının kapısına kilit vurulmuş. O kilitler kırılıp köy okulları yeniden açılmalı. Köy Enstitüleri modernize edilerek
günün koşullarına uygun yeni öğretmen okulları da faaliyete geçirilmelidir.
……..
(*)Kulak asma, aldırma
