Başlıktan daanlaşılacağı üzere konumuz halk arasında şeker hastalığı olarak adlandırılandiyabet. Her yıl 14 kasım tüm dünyada Dünya Diyabet Günü olarak kutlanmaktadır.Bende şehrimizde bir farkındalık oluşturmak amacıyla bu hafta bu yazıyı kalemealdım. Diyabetin dünyada ve Türkiye’de görülme sıklığı nedir? Diyabetten korunmak için neler yapılmalı? Şekerhastalığında nasıl beslenilmeli? Tüm bu soruların cevaplarını paylaşacağımsizlerle. 

      UluslararasıDiyabet Federasyonu (IDF) 7. Diyabet Atlası 2015 yılı verilerine göre dünyada;

Ø 11 yetişkinden 1’i diyabetli,

Ø Her iki şeker hastasından biri şeker hastasıolduğunu bilmiyor yani teşhis edilmemiş,

Ø 7 doğumdan 1’i gebelik şekerinden etkileniyor,

Ø Küresel sağlık harcamalarının %12’sinioluşturuyor (673 milyar ABD Doları),

Ø Her 6 saniyede 1 kişi diyabet hastalığındandolayı hayatını kaybediyor.

     

       Türkiye’de20-79 yaş aralığında yaklaşık 7 milyon diyabetli bulunuyor. IDF’ninöngörülerine göre, bu sayı 2035 yılı itibariyle 12 milyona ulaşacak.

 

      Kronik bir metabolizma hastalığı olandiyabetin 2 türü vardır.  Tip I Diyabetsıklıkla çocukluk ve gençlik döneminde rastlanır. Ülkemizdeki diyabethastalarının % 10’u bu tip şeker hastasıdır. Bu tip diyabette insülin hormonuvücutta yeteri kadar bulunmadığı için dışarıdan alınması gerekir. Hızlı kilokaybı, çok su içme, sık idrara çıkma gibi belirtileri vardır.

      Tip II Diyabet genellikle ileri yaşlardagörülür. İnsülin salgılanması ilk zamanlarda varken zamanla vücut için yetersizkalır. Obezite, ailede diyabet hastası olması, beslenme bozukluğu tip II riskiniartırmaktadır.

       Diyabettemedikal tedavinin yanı sıra beslenme tedavisi de birincil tedavidir.

 

Diyabette Beslenme     

       Kişinin uzun vadede sağlıklı kalabilmesi içinenerji ve gereksinimine uygun bir beslenme programı oluşturarak kan şekerininnormal değerlere yakın olmasını sağlamak temel amaçtır. Şeker dalgalanmalarınıönlemek için öğün düzeni 3 ana ve 3 ara öğün şeklinde olmalıdır.

 

Karbonhidratlar

       Karbonhidratlarvücudun günlük enerji ve şeker ihtiyacını karşılar. Karbonhidratlar vücuttakullanılabilmesi için bağırsaklarda glukoz (şeker) haline gelir. Doğrukarbonhidrat seçimi şekerin seyri açısından çok önemlidir. Şeker hastaları karbonhidratkaynağı olarak; tam tahıllı ekmekler, bulgur, kepekli pirinç veya makarna, tazemeyve ve süt ve süt ürünlerini kullanmalıdır. Günlük enerjinin %  50 – 60’ı karbonhidrattan karşılanmalıdır.Rafine un içeren hamur işleri, çay şekeri, şekerlemeler, tatlılar, şeker içerenpaketli gıdalardan uzak durulmalıdır.

 

Protein

      Vücutta büyüme,gelişme ve yıpranan hücrelerin onarımı için mutlaka protein kaynağı besinlertüketilmelidir. Diyabet vücudun protein gereksinmesini etkilemez. Günlük enerjiihtiyacının % 12-15’ini proteinlerden karşılanmalıdır. Protein kaynağı olarakpeynir, yumurta, az yağlı kırmızı et ve beyaz et tercih edilebilir.

 

Yağ

    Yüksek enerjiiçeriği olan bir besin türüdür. Sağlık için daha çok doymamış yağlar içerenzeytinyağı, fındık veya kanola yağı  gibisıvı yağlar tüketilmelidir. Kalp damar sağlığını korumak için kuruyemişlerden(fındık, fıstık, badem, ceviz) günlük küçük bir avuç tercih edilebilir. Günlükenerjinin % 25-30 ‘u yağlardan karşılanmalı.

 

Öneriler

  • Yeterli ve dengeli beslenmeye dikkat edilmeli,
  • Eğer kilo fazlalığı varsa ideal kiloya ulaşılmalı,
  • Öğün atlanılmamalı,
  • Doktorunuz gerek görmedikçe insülin/ ilaç düzeyinde değişme yapılmamalı,
  • ‘Şu an tatlı yiyeyim sonra insülini fazla vurur, kan şekerimi düşürürüm’ gibi yollara başvurulmamalı,
  • Düzenli egzersiz yapılmalı,
  • Mutlaka doktor ve diyetisyen takibi olmalı.

 

Şeker tüketmeyeceğimiz amaağzımızın tadının bozulmayacağı günler dilerim.