İnsanların birlerine karşı davranışlarınıdüzenleyen ahlak kuralları bir toplumun temelidir.Bir toplumu meydana getirenfertler ne kadar ahlaklı ise,toplumda o kadar sağlam olur.
Dinimiz ahlaklıolmaya son drece önem vermiştir. Peygamberimiz; “ Güzel ahlak dinin yarısıdır.Güzel ahlaktan ayrılma, çünkü ahlak yönünden insanların en güzeli, dinbakımından en güzelidir. ” Buyurmuştur.
1. İHSÂN: İyilik etmek demektir. Güzel bir davranıştır.Kuran-ı kerimde ; “ Allah'ın sana verdiğinden âhiret yurdunu kazanmaya bak vedünyadan nasibini unutma! Allah sana ihsan ettiği gibi, sen de insanlaraihsanda bulun.”[1]Buyrulmaktadır.
Peygamberimiz de;“İhsânı, “Allah’ı görüyormuşçasına kulluk etmektir.” Şeklinde tarif etmiştir.
2. SABIR:
Sabır, zorluklarakarşı dayanma gücüdür. Okumak, öğrenmeye çalışmak,bilgili olmak için güçlüklerekatlanmak, sabırlı olmaktır.
Sabır, karşılaşılan güçlükleri, sükunet ve metanetlekarşılamak demektir.
Sabır, zorlukları kolaylaştırır,sıkıntı ve huzursuzluklarıyok eder..
Sabırlı kimse, her şeyin Allah’tan geldiğini bilir. Bilgisizinsan, zorluklardan dolayı sıkılır, üzülür ve kendini yer- bitirir. Akıllıinsan, başına gelen işlerde bir hayır aramaya çalışır.
Âlimlerimiz, “beşerîduyguları akıl ve şeriat sınırları içinde tutmayı” sabır olarak tarifetmişlerdir. Âyet ve hadislerde sabır kelimesinin birkaç mânada kullanıldığıgörülmektedir:
İbâdetlerin yerine getirilmesi ve yasakların terk edilmesinesabır.
Belâ ve musibetlere sabır.
Halkın ezâ ve cefâsına sabır.
Allah’a davette, emir bi’l-ma’rûf ve nehiy ani’l-münker’desabır.
Savaş alanlarında ve kâfirlerle mücâdelede sabır.
Yüce Allah’ın kullarına yaptığı tavsiyelerden enönemlilerinden biri de sabırlı olmaktır.
Ayet-i Kerimeler de ;
“Muhakkak ki Allah sabredenlerle beraberdir.”
“ Şüphesiz ki, biraz korku, biraz açlık vecanlardan,mallardan,ürünlerden biraz eksiltmekle deneriz. Sabredenlere müjdele!Onlar bir felaket geldiğinde: Biz Allah’a aidiz, elbette O’na döneceğiz,derler.”
“Ancak sabredip salih amel işleyenler böyle değildir. İşteonlar için bağışlanma ve büyük bir mükâfat vardır.”Buyrulmaktadır.
PeygamberimizMekkelilerin her türlü hakaret ve saldırılarına göğüs gererek sabretmiştir.
İslam da sabrın sembolüHz. Eyyüb(a.s) dır
3. AFFETMEK: Af, bağışlamadır. Kötülüğe karşı iyiliketmektir. Kötülük edenin kini giderir. Hatta sevgiye dönüştür. Yüce Allah “Eğer affeder, hoşgörülü ve bağışlayıcı davranırsanız, şüphesiz Allah da çokbağışlayıcı ve engin merhamet sahibidir.”
“ Onlar kötülüğü iyilikle savan kimselerdir.”
Kasas,77
Bakara suresi,153. ayet
Bakara suresi,155,156. ayetler
Âl-i İmrân suresi,146.ayet
Hûd suresi 11. ayet
Teğabûn,14
Râd,22
Fussılet,34“İyilikle kötülükbir olmaz. Sen (kötülüğü) engüzel olan davranışla sav; o zaman bir de göreceksin ki seninle aranızdadüşmanlık bulunan kimse kesinlikle sıcak bir dost oluvermiş!” Buyrulmuştur.
Kötülüğün en güzeldavranışla savılması, biri sana kötülük ettiğinde onu affetmen bir iyiliktir;ama bundan daha iyi olanı, onun sana yaptığı kötülüğe iyilikle karşılıkvermendir... Eğer bunu yaparsan amansız düşmanın sıcak bir dost haline gelir.Her Müslüman’ın iyiliğe en güzel davranışla karşılık vermek gibi yüksekerdemlerle donanması ahlâkî bir görevdir.
Atalarımız da; “Kötülüğe kötülük her kişinin karıdırKötülüğe iyilik er kişinin karıdır.” Demişlerdir.